Page 102 - GENEL SANAT TARİHİ 10

GENEL SANAT TARİHİ

Gerçeküstücülük (Sürrealizm)

I. Dünya Savaşı’ndan sonra Fransa’ da görülen, resim ve edebiyat alanlarında etkisini gösteren sanat akımıdır.
Gerçeküstülük adıyla ortaya çıkan sanatçılar resimde biçimsel nitelikleri önemseyen birçok modern ressamın
aksine resmin konusuna ve anlatılmak istenene önem vermişlerdir. Akımın savunucusu olan sanatçılar resmin
anlamsız bir hikâye anlatmasını ve seyircide şaşkınlık yaratacak, onu sarsacak nitelikte olmasını istemişlerdir.
Akımın sanatçıları; “Tahlil masasında bir şemsiye ve dikiş makinesi arasında buluşma imkânı ne kadar güzel.” diyen
Fransız şair Comte de Lautreamont’ün (Komt dö Lautremö) bu sözünü akımın sloganı olarak kabul etmişlerdir.
Akımın savunucularının hedefi, rüyalar ve gerçeği birleştirerek daha yüksek “gerçeküstü” bir boyut yaratmaktır.

Gerçeküstücülük akımının önemli temsilcileri arasında; Salvador Dali (1904-1989), Frida Kahlo (1907-1954) ,
René Magritte (Rönö Magrit) (1898-1967), Paul Klee (Pol Kli) (1879-1940), Joan Miro (Jan Mir) (1893-1983), Yves
Tanguy (1900-1955), Marc Chagall (Mark Şgall) (1887-1985) gibi sanatçılar bulunmaktadır.
Gerçeküstücülük akımının özellikleri arasında;
• İzleyiciyi rahatsız etmek, sarsmak ve etkilemek,
• Çarpıtılmış dinsel temalar ve rüya hâlini tasvir etmek,
• Birbiri ile uyumsuz nesneleri bir arada kullanmak,

• Bilinçaltı ve rüyalardaki dünyayı tasvir etmek,
• Görüleni değil akıldan geçenleri betimlemek bulunmaktadır.
Salvador Dali, gerçeküstücülük akımının önde gelen sıra dışı sanatçılarındandır. Dali; garip bir dünyanın
sisli olayları, objeleri, yaratıklarını her türlü mantık düzeninden uzak bir şekilde tablolarında tasvir etmiştir.
Tasvirleri arasında çöl manzaraları içinde zürafaların yanması, kadın ve erkek vücutlarının deforme edilmesi
bulunmaktadır. İnsan vücutlarını farklı hâllerde, kambur ve destekle ayakta durur şekilde vermiştir. Bazen
ağaç dallarında çamaşır gibi asılı duran saatleri salkım gibi yumuşamış şekilde vermiş, sahilde kayalıklar
arasına dikiş makineleri yerleştirmiş, dekorla bağdaşmayan nesneleri bir arada kullanmıştır. Sanatçı bu
tasvirleri ile insanların hayal dünyalarınını zorlamıştır. Dali’nin önemli eserleri arasında sayılan “Belleğin Azmi-
Eriyen Saatler” adlı eseri New York Modern Sanat Müzesinde sergilenmektedir (Görsel 3.47). Tablo eriyen cep
saatlerini gerçeküstü bir tasvirle yansıtmaktadır. Eser dönemin “yumuşaklık” ve “sertlik” anlayışına ışık tutması
açısından önemlidir. Sanatçının diğer eserleri arasında; “Melânkoli”, “Uyku”, “Diriliş”, “Gecenin Görünüşü”,
“Çürüyen Eşek”, “Bal Kandan Tatlıdır”, “Ağustos Ayında Yamyamlık”, “Ay Işığında Kadınlar”, “Manzarada Anlaşılmaz
Ögeler” ve “Belleğin Direncinin Dağılması” bulunmaktadır.

Bilgi kartı etkinliğine
ulaşmak için karekodu
cihazınızla okutunuz.

İnsanlar canavar şeklinde sembolize edilmiştir.

Turuncu saat ölümü ve çalışkanlığı simgeleyen
karıncalarla kaplanmıştır.

Görsel 3.47: Belleğin Azmi, Salvador Dali, 1931, Modern Sanatlar Müzesi, New York

100