Page 116 - GENEL SANAT TARİHİ 10

GENEL SANAT TARİHİ

1914 (Çallı) Kuşağı

Sanayi-i Nefise Mektebinin 1910 yılında açtığı sınavı kazanarak yurt dışına resim sanatı eğitimi için
gönderilen genç ressamlar, 1914’te I. Dünya Savaşı’nın başlaması üzerine ülkeye geri dönmüşlerdir. Yurt
dışında aldıkları resim eğitimi ile ülkemizde yeni bir sanat anlayışının öncüsü sayılmışlardır. Türk resim
tarihinde “1914 Kuşağı” veya “Çallı Kuşağı” diye adlandırılan bu grubun başlıca üyeleri Halil Paşa, Sami Yetik,
Ruhi Arel, Nazmi Ziya Güran, Namık İsmail, Ali Sami Boyar, Hoca Ali Rıza, Şevket Dağ, Mehmet Ali Laga,
İbrahim Çallı, Mihri Müşfik, Hikmet Onat, ve Feyhaman Duran’dır.
• Türk resminde yeni bir dönemin başlamasını sağlamıştır.

• İzlenimci görüşü benimsemişlerdir.
• Eserlerinde ışık ve rengi etkili biçimde kullanmışlardır.

• Doğayı ışık değişimlerinin yarattığı görsel etkilerle yorumlamışlardır.
• Batı sanatı ile yerel sanat anlayışını birleştirmişlerdir.
• Ortak üslup özelliklerinin yanı sıra kişisel üsluplarını oluşturmayı da başarmışlardır.
• Figür, kompozisyon ve çıplaklık çağdaş Batı sanatı anlayışında ilk defa Türk resim sanatına girmiştir.

• Resmi; kent yaşamına, İstanbul’un sokaklarına, sahillerine, balo salonlarına, hatta ev mekânlarının
doğal yaşam kesitlerine taşımışlardır.

• Savaş sırasında halkın ve askerlerin gösterdiği kahramanlığı işleyen yapıtlar yapmışlardır.
• Savaş yıllarının acılarını yansıtan kompozisyonlar meydana getirmişlerdir.

Çallı kuşağının kurucusu olarak kabul edilen İbrahim Çallı (1882-1960), Türk resim sanatına getirdiği
yeniliklerin yanında atak kişiliği; hoşsohbet, sevimli, sıcakkanlı, hazır cevaplı oluşu; öğrencilerine sanat
aşkı aşılaması, resim sanatını geniş halk kesimlerine yayma çabaları ile tanınmaktadır. Çalışmalarında
desenden çok renge önem vermiştir. Kendisine konu olarak manzara, portre, natürmort, tarihi ve günlük
yaşamı seçmiştir. Sanatçının önemli eserleri arasında; “Mevleviler”, “Manolyalar”, “Zeybekler Kurtuluş
Savaşında”, “Mor Salkımlar”, “Moda’da Deniz Banyosu” ve “Gül Koklayan Kadın” bulunmaktadır.

GÖRSEL ANALİZİ Aşağıda 1914 Kuşağı’nın önde gelen sanatçılarından İbrahim Çallı’nın 4.8 numaralı
“Zeybekler Kurtuluş Savaşında” adlı tablosu görseli ve açıklaması ile birlikte verilmiştir.
Verilenlere göre soruları cevaplayınız.

Çallı, “Zeybekler Kurtuluş Savaşında” adlı ünlü resminde, izlenimci yönü
ön plana çıkarıp gerçeği yansıtmak yerine, gördüklerinin kendisinde
canlandırdığı duygu ve düşünceleri dile getirmiştir. Kurtuluş Savaşı’nda
vatanı kurtarmaya koşan zeybekleri Çallı 1924 yılında resmetmiştir.
Resme kattığı yorum onun kişiliğinin bir yansımasıdır. Resim; dört
efenin savaşa uğurlanması, kadınların Türk aile yapısını yansıtması,
Anadolu insanının özellikle de Türk kadınlarının hayat mücadelesini
yansıtması açısından önemlidir. Bir savaş dönemini yansıtan bu
eser, izleyicisine huzur ve mutluluk vermektedir. Savaş esnasında
gösterilen kahramanlıklar, fedakârlıklar, halkın bir bütün olarak
yaptığı mücadeleleri betimlemektedir. Resimdeki renklerin kullanımı,
parlaklık ve canlılığı açık hava resminin tüm özelliklerini bünyesinde
barındırır. Kurtuluş Savaşı'nda halkın vermiş olduğu olağanüstü
mücadeleyi resmederek onu ölümsüzleştiren Çallı, bu resmiyle hem
onları hem de büyük mücadeleyi onurlandırmıştır.
Görsel 4.8: Zeybekler Kurtuluş Savaşında,
İbrahim Çallı, 1923, Resim ve Heykel Müzesi, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1760812
Ankara
1. Eserde Türk kültürünün hangi özellikleri vurgulanmıştır?
2. Eserde izlenimcilik akımının hangi özellikleri görülmektedir? Söyleyiniz.

114