Page 119 - GENEL SANAT TARİHİ 10

ÇAĞDAŞ TÜRK SANATI

• Sağlam bir desen ve inşa temeline oturtulmuş üsluptaki çalışmalarla sergilerini açmışlardır.

• Ortaya koydukları eserler o günün koşullarında başlangıçta geniş halk kitlelerince anlaşılamamış,
garip bulunarak yerilmiş ve beğenilmemiştir.

• Yaptıkları resimleri konferanslarla, gazete ve dergilerde yayımladıkları makalelerle geniş halk
kitlelerine anlatma yolunu seçmişlerdir.

• 1933’ten 1947’ye dek on beş grup sergisi düzenleyen “D Grubu” sanatçılarının eserleri arasında
Müstakillerde olduğu gibi bir üslup birliğinden söz edilemez.

Akımın kurucularından olan Zeki Faik İzer
(1905-1988) modern Türk resim sanatının önemli
temsilcilerindendir. Eserlerinde coşkulu, ritmik
ve dinamik etkiler bir arada görülmektedir.
Çalışmalarında farklı üslup ve dönemlere ait
özellikleri aynı anda görmek mümkündür.
Eserlerinde bazen izlenimci, bazen de dışa
vurumcu etkiler görülmektedir. Sanatçının
çalışmalarında desen ana ögeler arasında yer
almaktadır. Desenlerde deforme olmuş figürler
biçimsel leke ve renklere dönüşmektedir.
Sanatçının çalışmalarında 1950’li yıllardan
itibaren figürsüz ve soyut üretimler görülmüş,
renk ve leke ön plana çıkmıştır. 1960’lı yıllardan
itibaren figürsüz soyutlamaya yönelmiş, biçim
ve lekenin ağır bastığı tekrar eden formlar,
canlı renkler kullanmayı tercih etmiştir.
Çalışmalarında içgüdüsel biçim bozma,
gerçeklikten sıyrılma ve gerçekliğin bireysel
yorumlanmış hâli görülmektedir (Görsel 4.10).
Sanatçının eserleri arasında “Çağraz Ağaç
Dalları”, “Gözü Sargılı Adam”, “Kompozisyon”,
“Peysaj”, “Tura”, “Ay Çiçekleri”, “Tophaneden Haliç” Görsel 4.10: Ağaç, Zeki Faik İzer,1970, Resim ve Heykel Müzesi, Ankara
ve “Müzik” bulunmaktadır. Sanatçı “Ağaç” adlı
çalışmasında bol ışıkla beraber katışıksız ve
karşıt renkleri bir arada kullanmıştır. Eserde
ritmik lekeler dalgalı ve kıvrımlı bir şekilde vermiştir.

Yeniler Grubu ( Liman Grubu) (1941)

Türk resim sanatında, yöresel ve toplumsal içerikli çabaların bir grup etkinliği içerisinde
kendini göstermesi, 1940’lı yılların başında “Yeniler Grubu” ile gerçekleşmiştir. Türk resminde
toplumsallık iddiasıyla ortaya çıkan grupların ilki ve en önemlisidir. Bu grup ilk kez belli bir görüş
açısıyla bir araya toplanmış sanatçılar olarak dikkati çekmiştir. Daha önceki grupların amacı
halka resim sanatını tanıtma, halkı resim görmeye alıştırmaktır. “Yeniler Grubu” ise çalışan
halkın resmini çizmeye yönelmiştir. Modern resim anlayışını izleyerek, Batılı etkileri resmimize
aşılayarak bir yere varılamayacağını savunan bu sanatçılar toplumcu gerçekçi bir görüş
etrafında birleşmişlerdir. Çoğu akademide Leopold Levy atölyesinde öğrenci olan Yeniler'in ilk
ortak eylemleri 10 Mayıs 1941 tarihinde düzenledikleri “Liman” konulu sergidir. Sergiye katılanlar
arasında Nuri İyem, Kemal Sönmezler, Avni Arbaş, Mümtaz Yener, Selim Turan, Turgut Atalay,
Agop Arat, Abidin Dino, Haşmet Akal gibi sanatçılar vardır.

117