Page 139 - GENEL SANAT TARİHİ 10

MODERNİZME YENİ BAKIŞ: 1945 VE SONRASI SANAT AKIMLAR

Op Art

1960’larda ortaya çıkan Op art akımı plastik
sanatlarda görsel algıya dikkati çekmiş;
görsel yanılsamanın gücünün ve etkisinin
önemini vurgulamış; renk, çizgi gibi ögeleri
göz yanılsamaları yaratmak için kullanmıştır.
Op art; sanat yapıtını kurallarla bilimsel olarak
düzenlemeye önem vermiş, resimde üçüncü
boyut etkisini verme eğilimiyle geometrik
biçimleri ritmik biçimde düzenlemiştir (Görsel
5.13).
Görsel algı; tüm izleyicilere aynı şekilde
etki edebilecek algı yanılsamaları ve bunun
yarattığı psikolojik etkileriyle grafik tasarım, Görsel 5.13: Çizen Eller, Maurits Cornelis Escher, 1948, Özel Koleksiyon
moda ve reklam alanlarında uygulanmış;
gündelik yaşamda sık karşılaşılan bir olgu
hâline gelmiştir. Günümüzde bilgisayar, internet ve iletişim cihazlarındaki görsel tasarımlarda
form ve renk arasındaki algısal etkiler sıkça kullanılıyor olsa da op art, uzun ömürlü bir sanat
akımı olmamıştır. Op art, soyut dışavurumculuk ve pop art akımlarında olduğu gibi resimsel
olmayan tavrı benimsemiş ve bilinçaltını ortaya koymuştur.

Op art akımının özellikleri:
• Bilinçli olarak yapılan yanılsama üzerine kurulmuştur.
• Yapıtlar sade ve soyuttur.

• Geometrik formlar ve renk ilişkisi ön plandadır.
• Kompozisyonlar çoğunlukla simetriktir.
• Formların belirli bir düzen içerisinde tekrarlanmasıyla oluşturulan desen, yapıtlardaki
bütünlük algısını güçlendirmektedir.
• Renk her zaman kullanılmamıştır.

• Şekil zemin arasındaki ilişkinin kurulmasında siyah ve beyaz kullanılmış, oluşturulan bu
zıtlıkla daha keskin etkiler verilmiştir.

Op sanatın çıkış noktasını üç boyutluluk yanılsaması oluşturmuştur. 1960’larda modern bir
sanat akımı olarak gelişen optik sanat, bilim ve sanat birlikteliğiyle hareketin dinamik etkisini
kullanmıştır. Geometri ve matematiği estetikle birleştiren op sanat; heykel, video, grafik ve
dijital sanat türleri içinde de etkisini göstermiştir. En önemli temsilcileri arasında Victor
Vasarely (Viktır Vasarli), Akiyoshi Kitaoka (Akiyoşi Kitaoka), Josef Albers (Cosef Albırs) ve
Maurits Cornelis Escher (Morit Kornelis Eşer) bulunmaktadır.
Op art akımının temsilcisi, Macar asıllı Fransız grafik sanatçısı ve reklamcı Victor Vasarely
(1906-1997) algı gücüne yönelen yapıtlarıyla optik olguyu ön planda tutmuş, çizgisel bir tutum
izleyerek gözün optik algısına yönelen eserler vermiştir. Erken dönem eserlerinde iç içe geçen
zebra modelini sıklıkla kullanmış, siyah ve beyazın keskin zıtlığından faydalanarak biçimlerini
oluşturmuştur. Görsel bir devinimin egemen olduğu çalışmalarında üçüncü boyut etkisini
vermeye çalışmış; iç içe girmiş kareler, yuvarlaklar, elipsler, yamuklar ve çokgenler ile çok
renkli bir soyutlamaya ulaşarak op sanatın en önemli temsilcilerinden biri olmuştur.

137