Page 143 - GENEL SANAT TARİHİ 10

MODERNİZME YENİ BAKIŞ: 1945 VE SONRASI SANAT AKIMLAR

Amerikalı heykeltıraş Donald Judd (1928-1994) XX.
yüzyılın en etkili Amerikalı sanatçıları arasında yer
almış ve minimal sanatın önde gelen temsilcilerinden
olmuştur. 1960’ların başında heykele yönelerek
tek renkli rölyefler yapmış, 1963’ten itibaren dizi
mantığıyla duvara monte edilen “spesifik nesne”
adını verdiği ahşap üç boyutlu birimlere yönelmiştir.
Sonraki yıllarda bu birimleri endüstriyel olarak imal
ettirmeye çalışan Judd, 1970’ten itibaren mekâna
özgü çalışmalara yönelmiştir. Donald Judd’un
eserlerinin çerçevesi ya da kaidesi yoktur, formları
basittir, genel olarak sanat yapmaya uygun olmadığı
düşünülen malzemelerden oluşur ve herhangi bir şeyi
betimlemez. Donald Judd genellikle basit ve tekrara
dayalı şekiller ve formlar kullanmış; kişisel, karmaşık,
ayrıntılı bir illüzyon yaratma iddiasında olan çalışmalar
yapmaktan kaçınmıştır. Belirli nesneler adını verdiği
yalın geometrik biçimleri kullanarak nesnel heykel
anlayışını savunmuştur. Malzeme olarak çelik ya da
demir kullanmış ve bunları canlı renklerle boyamıştır.
Bugün dünyanın birçok büyük müzesinde kopyaları
bulunan “İsimsiz” adlı tanınmış heykeli, dikey bir duvara
20 cm aralıklarla asılmış parlak kırmızı kutulardan
oluşmuştur. Üst üste monte edilmiş, hiçbir özel düzeni
ve birbiriyle ilişkisi olmayan bu parçalar sonsuz bir
tekrarlamadan alınmış bir kesit gibi algılanır. Judd bu Görsel 5.20: İsimsiz, Donald Judd, 1968
parçaların sayılarını kurallara bağlamamış, her galeride
parça sayısını duvar yüksekliğine göre değiştirmiştir
(Görsel 5.20).

Işıklı konstrüksiyonlardan oluşan düzenlemeleriyle tanınan Dan Flavin (1933-1996) yalnızca
endüstriyel bir üretim malzemesi olan floresan lambaları basit anlamda kullanması, doğrudan
bütün mekânı sarmalayan orada kendine
özgü bir atmosfer yaratan çalışmalarıyla
minimalist olarak nitelendirilmektedir.
Genellikle çeşitli renklerdeki lambaları,
karartılmış yüzeylerin köşelerinde ya da
duvar boyunca diziler oluşturacak şekilde
kullanır (Görsel 5.21). Özellikle çalışmalarına
koyduğu isimler ve ışıklı düzenlemelerinin
yarattığı kendine özgü mistik atmosfer
onu minimalist yaklaşımın ötesine taşımış,
çağdaşlarından farklı bir etki geliştirmesini
sağlamıştır. Flavin’in floresan tüplere görev
yükleyen çok sayıdaki denemeleri, değişken
boyuttaki beyaz ve renkli ışık şeritlerini
bir araya getirmiştir. Flavin’in çalışmaları
genel minimalist anlayışa uygun olarak tam
anlamıyla ne resim ne heykelden yana bir
tercih sergilemekte, tersine resim ve heykeli
Görsel 5.21: İsimsiz 3, Dan Flavin, 1977, Ulusal Galeri, New York
adeta bir arada sunmaktadır.

141