Page 125 - TÜRK İSLAM SANATI 11

Orta Çağ Anadolu Türk Sanatı

Niğde’deki Sungur Bey Camii (1335) büyük ölçekli, kuzey-güney yönünde dikdörtgen
planlı, çok destekli, mihraba paralel yedi sahınlı bir yapıdır. 18. yüzyılın ortalarında büyük
bir yangın geçiren yapı büyük ölçüde özgünlüğünü yitirmiştir. Yapı çok destekli ve çok
bölüntülü olup mihrabının önü art arda dört kubbeli, diğer birimleri haç tonozlarla örtülüdür.
Caminin kuzey ve doğu cepheleri ekseninde birer taç kapı bulunmaktadır (Görsel 5.53).
Kuzey cephenin doğusunda bir kapı ve doğu cephenin güneyine bitişik sekizgen kaideli,
sekizgen gövdeli bir türbe yer almaktadır. Doğu cephedeki taç kapı çifte minarelidir.
Niğde’de İlhanlı Valisi Sungur Ağa zamanında inşa edilen ve IV. Kılıçarslan'ın kızına ait
olan Hüdavent Hatun Türbesi (1312) gömü mekânı zemin üzerine yapılmıştır (Görsel 5.54).
Sekiz kenarlı bir kaide üzerinde sekizgen gövde olarak yükselen kümbet, üstte on altı kenarlı
kasnağa dönüşerek içten kubbe, dıştan da sekiz kenarlı piramidal külahla kapatılmıştır.
Kümbetin güneydoğu, güneybatı ile kuzey yönüne birer pencere yerleştirilmiştir. Kümbet
önemini daha çok zengin figürlü bezemelerinden almaktadır. Pencereler ince silmelerle
dikdörtgen çerçeveler içine alınmış ve bu çerçeve ile kemer kavsi arasında kalan yüzeylere
çifter çifter dolgun kabartma ile sirenler ve arslan figürleri işlenmiştir. Doğuya rastlayan ikisi
dışındaki on dört kenarın her birinde sivri kemerli alınlıklar yer almaktadır. Bu alınlıklar ve
kemer köşeliklerindeki rumiler, insan ve hayvan figürleri ile doldurulup bezenmiştir. Güney
yüzde üçlü niş düzenlemesinden oluşan mihrap bulunmaktadır.

Görsel 5.53: Sungur Bey Camisi’nden ayrıntı, Niğde Görsel 5.54: Hüdavent Hatun Kümbeti, Niğde
B) Eretnaoğulları Devri
Kayseri’nin Bünyan ilçesindeki Ulu Camii’nin inşa tarihi, kitabesinin hasarlı olması
sebebiyle kesin bilinmemekle beraber 1256 veya 1333 olarak tarihlendirilir. Özgünlüğünü
koruyarak günümüze ulaşan cami zaman içerisinde bazı onarımlar geçirmiştir. Bu onarım-
lardan birini gerçekleştiren Salih Bey’e ithafen Salih Bey Camii diye de adlandırılmaktadır.
Bünyan Ulu Camii dört tarafı duvarlarla çevrili bir avlu içerisindedir. Yapı dışa oldukça
kapalıdır ve bu görünüşü ile bir kaleye benzemektedir. Tüm cepheler iki sıra düz silme ile
bitmektedir. Kesme taşla inşa edilen yapı dikdörtgen planlı ve ahşap tavanlı olup düz çatı ile
örtülüdür. Yapının kuzeydoğu köşesinde payanda, kuzeybatı köşesinde minare yer almak-
tadır. Kare planlı payanda, üstte köşeleri pahlanarak onikigene dönüşmekte ve piramidal bir
külahla sonlanmaktadır. Yapının aydınlatılması güney ve doğu cephelerinde ikişer, batı ve
kuzey cephelerinde birer adet farklı ebat ve şekillerde pencerelerle sağlanmaktadır. Cephe-
ler oldukça sade olup asıl süsleme kuzey cephesinin ortasında, cepheden yüksek ve dışa
taşkın taç kapı üzerindedir. Taç kapının etrafını beş sıra bordür çevrelemektedir. Bu bordür-
lerde geometrik geçmeler ve bitkisel bezemeler kullanılmıştır. Bunların yanı sıra kıvrık
dallar arasında görülen stilize aslan ve grifon başlarından meydana gelen figürlü süslemeler
dikkati çekmektedir.

122