Page 130 - TÜRK İSLAM SANATI 11

5. ÜNİTE

F) Germiyanoğulları Devri
Germiyanoğullarından Mübârizüddin Umur bin Savcı'nın inşa ettirdiği Kütahya
Vacidiye Medresesi (1314-15), burada eğitim görevi veren Hoca Vacid'in eyvandaki kabri
nedeniyle onun adı ile anılmaktadır (Görsel 5.67, 5.68). İki eyvanlı plan şemasına sahip
yapıda Türk üçgenleriyle geçiş sağlanan ortası açık taş kubbe avluyu örtmektedir. Vacidiye
Medresesinde giriş cephesi diğer örneklerden farklı olarak üç kademeli inşa edilmiştir.
Girişin iki yanındaki köşe mekânları, gözlemle (rasat) ilgili aletlerin konulduğu nişlere
sahip olmasıyla bilinmektedir. Kütahya Vacidiye Medresesi sade cephesi ve az sayıdaki
mekânları, gök bilimleriyle ilgi gözlemlere yer veren işlevi ile Beylikler Devri’nin en
önemli medreselerindendir.

Görsel 5.67: Vacidiye Medresesi, Kütahya Görsel 5.68: Vacidiye Medresesi kubbesinin içi, Kütahya

FARK EDİNİZ

Vacidiye Medresesi ortası açık kubbeli bir medrese olup gözlemevi olarak in a edilmi tir.
Günümüzde müze olarak kullanılmaktadır.

Germiyanoğlu Beyliği'nin diğer önemli bir yapısı da Kütahya'daki Yakup Çelebi İma-
reti’dir (1411). Bu yapı, ters “T” plan şeması bütünlüğünde olup çeşitli işlevleri bünye-
sinde toplamıştır. Yapının ortasında aydınlık fenerli kubbe altında granit bir şadırvan yer
alırken kıble tarafında mescit, onun sağ yanında tabhane (misafirhane) bulunmaktadır.
Soldaki tabhane eyvanı çinili lahitle birlikte türbe mekânına eklendiğinden sol tabhane
türbe için ziyaret yeri olmuştur. Girişin iki yanındaki köşe mekânları ise medrese işlevini
yerine getirmiştir. Cephenin ortasında bulunan ve içeri çekilmiş olan üç bölümlü son
cemaat yeri de bir geçiş mekânı olarak kullanılmıştır.
G) Saruhanoğulları Devri
Saruhanoğulları, Manisa’da, bütün Beylikler Devri’nin en önemli cami planını ortaya
koymuşlardır. Saruhanoğlu İshak Bey tarafından 1366’da yaptırılan cami, 1378’de eklenen
türbe ve medrese ile bir külliye hâlindedir. Külliye düşüncesi ile Selçuklu Dönemi
geleneğini sürdüren yapının planı Beylikler Dönemi’nde tek örnek olan ama daha sonra
Osmanlı mimarisinde büyük bir gelişme gösteren sekiz dayanaklı kubbeyi sunmaktadır.
Mimarı Emet bin Osman olan Manisa Ulu Camii kareye yakın bir plan şeması içinde,
birbirine eşit iki bölüm olarak yapılmıştır. Cami, biri kapalı harim bölümü diğeri ise avlu
birimi bölümünden oluşmaktadır. Camiden bir duvarla ayrılmış revaklı avlu ise kubbe
mekânı ile aynı büyüklüktedir. Avlunun ortasında ayrıca bir de havuz bulunmaktadır.

127