Page 131 - TÜRK İSLAM SANATI TARİHİ 11

CUMHURİYET DÖNEMİ SANATI

İstanbul Taksim’de yapılan Cumhuriyet Anıtı, Türk halkının Milli
Kurtuluş hikâyesini, Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ve
yapılan devrimleri sembolize eden ulusal bir yapıt olarak dikkati
çekmektedir. Anıtın buraya yapılmasının amacı bölgenin modern
bir kent meydanına dönüşmesi, yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin güçlü
bir simgesi olarak görülmesidir. Anıtın bulunduğu alanın siyasi ve
toplumsal anlamı içinse Taksim Meydanı’nın, ulusal bayramlar, ulusal
ve siyasal olaylar için tören alanı hâline gelmesi amaçlanmıştır.

İtalyan sanatçı Pietro Canonica (Pietro Kanonika) (1869-1962)
tarafından yapılan ve 9 Ağustos 1928’de açılan Tak sim Cumhuriyet
Anıtı, İstanbul Taksim Meydanı’na dikilmiştir (Görsel 6.10). Anıt’ın
Taksim’e dikilmesine karar verilmesiyle birlikte burada meydan
ve çevre düzenlemesine gidilmiştir. Anıt’ın kaidesi ve çevre
düzenlemesini mimar Giulio Mon geri yapmıştır. Cumhuriyet Anıtı’nın
kuzey yönünde Ata türk, başında kalpağı ve askerî giysileri ile Kurtuluş
Savaşı’nı simgeleyen kompozisyonun önünde yer almaktadır. Güney
yönünde ise Atatürk, sivil giysileriyle çalışma arkadaşları ile birlikte
Cumhuriyet’i simgeleyen grup içinde betimlenmiştir Görsel 6.10: Taksim Cumhuriyet Anıtı, Pietro Canonica,
1928, İstanbul
GÖRSEL ANALİZİ
Aşağıda verilen metin ve 6.11 numaralı görselde Atatürk Onur Anıtı ile ilgili bil-
giler verilmiştir. Metni okuyunuz ve görseli inceleyiniz. Soruları metin ve görsele
göre cevaplayınız.
Samsun’un simgesi sayılan Atatürk Onur Anıtı (Gör-
sel 6.11) Heinrich Krippel tarafından yapılmıştır.
Samsun halkı tarafından yaptırılan heykelin açılışı
15 Ocak 1932 tarihinde gerçekleşmiştir. Teknik açı-
dan atlı bronz döküm heykelin ağırlığının iki arka
ayak ve kuyruk üzerine bindirilmiş olması, heykelin
daha dinamik ve hareketli görünüm kazanmasını
sağlamıştır. Heykelin kaidesiz yüksekliği 4.75 metre,
kaideli yüksekliği 8.85 metredir. Büyük bir kaide üze-
rinde şahlanan bir at üstünde Atatürk, askerî giysi-
ler içinde bütün heybeti ile görülmektedir. Gururlu
bir anlatımla batıya ve çok uzaklara dikilen bakışları
azim doludur. Şahlanan atın üzerinde dimdik bir vü-
cut oturmaktadır. Bu oturuşta bir korkusuzluk ifade
edilmektedir. Sert çelik bir kol kılıca uzanmıştır. Kai- Görsel 6.11: Atatürk Onur Anıtı, Heinrich Krippel, 1932, Samsun
denin ortasındaki kabartmada Atatürk, tüm özellik-
leri ile dimdik, büyük bir zafer simgesi olarak ayakta
durmaktadır. Başı halka dönüktür ve halk ile el eledir.
https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/ataturkun-sagliginda-yapilan-heykelleri/ kısaltılmıştır.

1. Anıt’ın büyük bir meydana yapılmasının nedenleri neler olabilir? Söyleyiniz.
2. Sizin bu heykelin yapılış amacı, yapıldığı yer, konusu, estetiği hakkındaki düşünceleriniz
nelerdir? Sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.

SIRA SİZDE

Zerrin Bölükbaşı, İlhan Koman, Füsun Onur, Kuzgun Acar, Tamer Başoğlu gibi sa-
natçıların çalışmalarını araştırınız. Araştırma sonuçlarını bir sunum hâline getiriniz
ve sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.

129