Page 121 - TÜRK İSLAM SANATI 11

Orta Çağ Anadolu Türk Sanatı

5.3.1. Beylikler Dönemi’nin Başlaması

Anadolu’daki beyliklerin büyük çoğunluğu fethedilen bölgelerde başarı gösteren devlet
büyüklerinin atanmasıyla kurulmuştur. Bulundukları coğrafyada küçük birer hanedanlık
durumunda olan bu uç beyleri devletin sınır güvenliğini sağlamakla görevli olmuşlardır.
Moğolların daha çok vergi almak üzere Anadolu'da baskıya girişmeleri halkın fakirleş-
mesine sebep olmuştur. Moğol valilerinin çeşitli zulüm ve entrikalarına dayanamayan uç
beyleri Anadolu Selçuklu Devleti ile ilişkilerini keserek bağımsız hareket etmişlerdir.
Moğol istilasına uğramış Selçuklu şehirlerini terk eden çiftçi, tüccar, esnaf, zanaatkâr ve
bilginler de gelip buralara yerleşmişlerdir.
Anadolu’ya Türklerin yerleşmesinde büyük rol oynayan Türkmen beylikleri, 13. yüz-
yılın sonuna doğru Anadolu Selçuklularının zayıflamasını fırsat bilerek bulundukları bölge-
lerde bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir. Anadolu'nun çeşitli bölgelerinde bağımsızlıklarını
ilan eden ve giderek güçlenen beyliklerin sayısı 20’yi aşmıştır. Aydınoğulları, Karesioğul-
ları, Menteşeoğulları, Saruhanoğulları, Germiyanoğulları, Karamanoğulları, Hüsameddin
Çobanoğulları ve Osmanoğulları beylikleri bu şekilde kurulmuştur. Selçuklular veya İlhan-
lılar tarafından bazı aşiret liderlerine hizmetleri karşılığında malikâne tarzında araziler
verilerek Eşrefoğulları, Sahipataoğulları, İnançoğulları, Candaroğulları beyliklerinin
temelleri atılmıştır. Bu yapılanmanın dışında İlhanlıların Anadolu Valisi olarak atadığı
Eretna, Selçukluların yıkılışının ardından beyliğini ilan etmiş, bundan kısa bir süre sonra da
Vezir Kadı Burhaneddin Eretna Beyliği’ni yıkarak kendi saltanatını kurmuştur.

Anadolu Beylikleri

Akkoyunlu ve Karakoyunlu Devleti Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da

Dulkadiroğulları Beyliği Elbistan ve Maraş çevresinde

Ramazanoğulları Beyliği Adana ve çevresinde

Hamitoğulları Beyliği Eğirdir ve Isparta çevresinde

Karamanoğulları Beyliği Konya ve çevresinde

Candaroğulları Beyliği Kastamonu çevresinde

Eretnaoğulları Beyliği Sivas ve Kayseri çevresinde

Germiyanoğulları Beyliği Kütahya ve çevresinde

Saruhanoğulları Beyliği Manisa ve çevresinde

Aydınoğulları Beyliği Aydın ve İzmir çevresinde

Menteşeoğulları Beyliği Muğla ve çevresinde

Karesi Beyliği Bergama, Balıkesir ve Çanakkale

Osmanoğulları Beyliği Bilecik ve Söğüt çevresinde

118