Page 117 - TÜRK İSLAM SANATI 11

Orta Çağ Anadolu Türk Sanatı

E) Saraylar
Selçuklu sultanları, küçük bir medrese planını anımsatan ana saray ünitesi etrafında irili
ufaklı yapı gruplarından oluşan yazlık ve kışlık saraylar, av ve eğlence köşkleri yaptır-
mışlardır. Selçuklu saray ve köşkleri boyut olarak kervansaraylara nazaran daha mütevazı
yapılardır. Çoğu kaba taş ve tuğladan yapılan bu eserlerde zengin stuko süslemeler ve
özellikle çini kaplamalar dikkati çekmektedir.
Konya’da, Alaaddin Tepesi'nin kuzey yamacında, II. Kılıçarslan zamanında yapılmış olan
fakat I. Alaaddin Keykubad tarafından tamir ettirildiği için “Alaaddin Köşkü” adı verilen
yapıdan geriye yalnız tonozlu bir kısım kalmıştır (Görsel 5.40). Köşk, kule gibi yüksek bir
kaide üstüne mukarnaslı konsollara dayalı olarak inşa edilmiştir ve köşkün etrafı balkonla
çevrilmiştir. Sivri kemerli büyük pencereler bu balkona açılmaktadır. Toprak altından çıkarılan
ve bugün Konya Müzesinde bulunan figürlü, yedi renkli minaî tekniğinde yapılmış olan
çiniler, İran’da Rey Selçuklu çinileriyle aynı tekniğin devam ettirilmesi bakımından önemlidir.

Görsel 5.40: Alaaddin Kö kü kalıntıları, Konya
Beyşehir Gölü kıyısında 1236’da I. Alaaddin Keykubat tarafından yaptırılan on altı yapı
ve av parkından oluşan Kubadabad Sarayı çinilerle bezenmiştir. Kare veya sekiz köşeli
yıldız şeklinde olan çiniler üzerine sır altı boyama ve lüster (sarı yaldız) tekniğinde resimler
yapılmıştır. Bu resimli çiniler arasında; bağdaş kurmuş vaziyette veya ayakta duran saray
ileri geleni ya da sultan tasvirlerinin yanı sıra tek ve çift başlı doğan, balıkçıl, güvercin,
bülbül gibi kuşlar; at, eşek, deve, domuz, köpek, kurt, tavşan, yaban keçisi, balık vs. gibi
hayvanlar; harpi simurg, sfenks, ejderha gibi efsanevi varlıklar şaşırtıcı biçimlerde tasvir
edilmiştir (Görsel 5.41, 5.42). Bu figürler, Asya’da özellikle Türk sanatında çok eski devir-
lerden beri kullanılan figürler olup özellikle Anadolu Türk süsleme sanatında Doğu etkisini
göstermesi açısından önemlidir. Günümüzde bu eserlerin çoğu Konya-Karatay Çini Eserler
Müzesinde sergilenmektedir.

Görsel 5.41: Kubadabad Sarayı kalıntıları, Konya Görsel 5.42: Kubadabad Sarayı çini örneği, Konya

114