Page 117 - TÜRK İSLAM SANATI TARİHİ 11

İSLAMİYET ÖNCESİ ORTA ASYA TÜRK SANATI

5.4. BATILILAŞMA DÖNEMİ OSMANLI RESİM SANATI
Osmanlı resim sanatını oluşturan minyatürde Batı etkisi XVIII. yüzyılın başlarında
görülmüş ve yüzyılın sonlarına doğru bu etki yoğunlaşmıştır. Osmanlıya gelen Batılı
ressamların etkisiyle başlayan bu süreç, III. Selim’in 1773’te kurduğu Mühendishane-i
Berr-i Hümayunda resim eğitimi alan asker ressamlarla devam etmiştir. Asker
ressamlar ilk olarak askerî amaçlı teknik resimler ve harita çizimler yapmış, 1835’te ders
programına serbest resim derslerinin eklenmesiyle öğrencilere yeni resim teknikleri
öğretilmiştir. Bu derslerde başarılı olan asker öğrenciler eğitim için Tanzimat’tan (1839)
sonra Avrupa’ya gönderilmiştir. Abdülmecid zamanında askerî teknikleri ve yönetim
kadrolarını modernleştirmek amacıyla Paris’te Mekteb-i Osmânî kurulmuştur. Osmanlı
resim sanatında Batı etkisi, resimle ilgilenen Osmanlı Padişahı Abdülaziz zamanında
artmıştır. Şeker Ahmet Paşa (1841-1907) ve Süleyman Seyyid (1842-1913) gibi ressamlar
Paris’teki Mekteb-i Osmânîye gönderilmiş, ilk eğitimlerinden sonra Fransız sanatçıların
atölyelerinde resim eğitimi almışlardır. Bu asker sanatçılar o dönemde Batı sanatında
etkili olan izlenimcilik akımının etkisiyle ilk olarak natürmort (ölü doğa) ve peyzaj
(doğa) üzerine eserler vermişlerdir. İlk asker ressamlarla aynı kuşakta yer alan Osman
Hamdi Bey (1842-1910), Avrupa’ya hukuk eğitimi alması için gönderilmiş fakat hukuk
eğitimini yarıda bırakarak Paris’te resim eğitimine yönelmiştir. Bu ressamlar yurda
döndükten sonra İkinci Asker Ressamlar Kuşağı olarak nitelendirilen Halil Paşa (1857-
1939), Hüseyin Zekâi Paşa (1860-1919), Hoca Ali Rıza (1858-1930) ve Halife Abdülmecid
gibi ressamlar üzerinde etkili olmuşlardır.
Şeker Ahmet Paşa, Avrupa’ya sanat
eğitimi için gönderilen ilk asker
ressamlardandır. Paris’te Fransız
ressamların atölyelerinde yedi yıl
eğitim gören sanatçı, açık havada resim
yapan Barbizon ekolü ressamlardan
etkilenmiştir. Çoğunlukla meyve tabakları
ve doğa konulu çalışmalara sahip
sanatçının kendine has gerçekçi üslubu
ön plandadır. Sanatçı, Sanayiinefise
Mektebinin (Mekteb-i Sanâyi-i Şâhâne)
kuruluşunda etkili olmuştur. “Ağaçlar
Arasında Karaca”, “Manolya ve Meyveler”,
“Talim Yapan Erler”, “Koyunlu Manzara”,
“Ormanda Geyik”, “Natürmort” (Görsel
5.55), “Narlar ve Ayvalar” sanatçının
önemli çalışmalarındandır. Görsel 5.55: Natürmort, Şeker Ahmet Paşa, Resim ve Heykel Müzesi, Ankara
Süleyman Seyyid Bey, Abdülaziz
zamanında sanat eğitimi için Avrupa’ya
gönderilen ressamlardandır. Şeker
Ahmet Paşa ile Paris’te Fransız ressamların
atölyelerinde yedi yıl eğitim alan sanatçı,
yurda döndükten sonra ilk olarak Harp
Okulunda hocalık yapmış; Abdülaziz
zamanında sanat eğitimi alması için
Avrupa’ya gönderilen ressamlardan
olmuştur. Sanatçı, doğa ve natürmort
konularını ele aldığı çalışmalarında
realist bir üslup sergilemiştir. “Natürmort”,
“Portakal” (Görsel 5.56), “Kavunlar ve
İncirler”, “Lale ve Sümbüller”, “Manzara”
sanatçının çalışmalarındandır.
Görsel 5.56: Portakal, Süleyman Seyyid Bey, Resim ve Heykel Müzesi, Ankara

115