Page 17 - TÜRK İSLAM SANATI 11

İslam Sanatına Giriş

1.1. İSLAM SANATININ OLU UMU

1.1.1. İslam Sanatı ve Çevre Kültürler

YORUMLAYINIZ

Kur’an-ı Kerim’de Rahmân suresi 7. ayette
“Göğü yükseltti ve mizanı (ölçü ve dengeyi) koydu.”
ifadesi İslam sanatının olu umunda ne kadar etkili olmu tur?
Arkada larınızla tartı ınız.

Sanat; insanların gördükleri, işittikleri, his ve tasavvur ettikleri olayların ve güzelliklerin,
insanlarda estetik bir heyecan uyandıracak tarzda ifade edilmesidir. Bir başka ifade ile sanat;
“Güzellik duygusu meydana getiren ve ruha bedii (güzellik ölçülerine uyan, gözü gönlü
okşayan, beğenilen) zevk veren işlerdir.” şeklinde tanımlanır.
Sanat eserinin ortaya çıkmasında ve biçimlenmesinde etkili olan birçok unsur bulun-
maktadır. Bu etkenler; dinî inançlar, toplum düzeni, yönetim biçimi, fizikî çevre, iklim, sosyal
çevre ve ekonomi olarak sıralanabilir.
İslam dininin ortaya çıkması ile oluşan İslam sanatının temelini tevhit inancı, Kur’an-ı
Kerim’deki ayetler, Hz. Muhammed’in sözü olan hadisler, fethedilen ülkelerin kültür ve
sanatı ile çevre kültürler oluşturmaktadır.
İslam Dönemi sanatçıları tevhit (Allah’ın bir olduğu, bir sayılması) inancı gereği kullan-
dıkları motif, desen ve kompozisyonlarda dünyalık olan geçici değerlerden sıyrılıp sanatı,
Allah’a ulaşma ve dine hizmet aracı olarak görmüşlerdir. Bu nedenle İslam sanatında resim ve
heykel fazla gelişmemiştir. Bunların yerine soyut sanat dallarında gelişmeler olmuştur. Hat,
tezhip, cilt, seramik sanatları bu sanat dallarından bazılarıdır (Görsel 1.1).

Görsel 1.1: İslam Dönemi sanatçıları sanatı Allah’a ula ma ve dine
hizmet aracı olarak kullanmı lardır.

14