Page 20 - TÜRK İSLAM SANATI TARİHİ 11

1. ÜNİTE
Orta Asya Türkleri maden işleme sanatında da başarılıdır. Kazılarda
kurganlardan altın, gümüş, demir ve bronz malzemeden yapılmış çok
sayıda eser ortaya çıkarılmıştır. Çıkarılan bu eserler arasında günlük kullanım
eşyaları, eyer kulpları, hayvan heykelleri, çadır tepelikleri, tören kazanları ve
silahlar bulunmaktadır. Bulunan eserlerin üzeri hayvan üslubunu yansıtan
tasvirlerle süslenmiştir (Görsel 1.6).

Orta Asya Türk maden sanatının önemli örneklerinden biri kabul edilen
‘‘Altın Elbiseli Adam” zırhı bir sanat şaheseri olarak görülmektedir (Görsel
1.7). Genç bir prense ait elbise, aplike tekniğiyle süslenmiştir. Elbisenin
külah şeklindeki başlığının tepesinde hayvan heykelciği ile birlikte ok uçları,
altın yapraklar, kuşlar, aslan, dağ keçisi gibi hem mitolojik hem de sembolik
hayvanlar bulunmaktadır.

Altın Elbiseli Adam zırhı üzerindeki bölümlerin anlamları
Görsel 1.6: Griffin ile dağ keçisi mücadelesi,
Hermitage Müzesi, St. Petersburg
Dağ: Aile, soy ve halkı sembolize
eder.

Ok ve Yay: Birliği, bütünlüğü ve aile- Kıvrık Dal: Üsluplaştırılmış dal biçi-
yi sembolize eder.
minde, helezonik olarak yapılan bit-
kisel bir süsleme çeşididir.
Keçi: Yaz mevsiminin temsilcisidir.
Doğanın dirilip tekrar ölmesini sim-
geler. İnsanı kötülüklerden ve zor- Kaplan ve Kurt: Güneş ve güç sim-
luklardan korur. gesi olarak kabul edilen kurt, Türkle-
rin ilk totemlerindendir.

Kaftan: Bütün yüzeyi kaplayan per-
gel şeklinde, üçgen şekilli altın lev-
halar ile yakada stilize edilmiş aslan
başları ile süslüdür. Bunlar yakından
Kemer: Geyik figürlü plakalar yan bakıldığında üç dilimli yaprağı andı-
yana dizilerek oluşturulmuştur. Kılı- rır.
cın asılı olduğu kemer ve kuşak, rüt-
be anlamı taşır.

Kırbaç: Hükümdarlığı sembolize
eder.
Kılıç: Güç, adalet, yiğitlik, hâkimiyet,
cesaret ve dostluğu sembolize eder.
Çizme: Kaftandaki gibi küçük altın
levhalarla süslenmiştir.

Görsel 1.7: Altın Elbiseli Adam,
Hermitage Müzesi, St. Petersburg

18