Page 23 - TÜRK İSLAM SANATI 11

İslam Sanatına Giriş

1.3. İSLAM EHRİ

1.3.1. Cuma ve Bayram Namazlarının İslam Şehrine Etkisi

A ağıda Âl-i İmrân suresi 103. ayetin meali verilmi tir. Meale göre İslam
Etkinlik 1.3. dininin insanlar arasında birlikte ya amayı tavsiye etmesinin sebepleri
neler olabilir? Arkada larınızla kirlerinizi payla ınız.

Âl-i İmrân suresi 103. Ayet:
“Hep birlikte Allah'ın ipine (kitabına, dinine) sımsıkı sarılın. Parçalanıp ayrılmayın. Allah’ın
üzerinizdeki nimetini dü ünün. Hani siz birbirinize dü manlar idiniz de, O, kalplerinizi
birle tirmi ti. İ te O'nun (bu) nimeti sayesinde karde ler olmu tunuz...”

İnsanoğlu yaratılış gereği birey olduğu kadar toplumsal yönü de olan bir varlıktır. İnsan-
ların birlikte yaşama isteğinin temelinde farklılıklara saygılı olmak yatmaktadır. Bu konuda
Kur’an-ı Kerim’in ayetlerinde ve peygamberimiz Hz. Muhammed’in sözlerinde (hadis) çok
sayıda örnek bulunmaktadır. İslam dini getirdiği yeniliklerle insanlar arasında kardeşlik,
sevgi, yardımlaşma gibi değerleri ön plana çıkarmıştır.
İslam dini insanların birlikte yaşamasını tavsiye eder. İslam dininin temel özelliklerin-
den olan farklı din, mezhep, ırk, inanç ayrılıklarına saygılı olma aynı zamanda birlikte
yaşamanın kurallarındandır. Kur’an-ı Kerim’de insanların birlikte yaşamaları için öğüt
niteliğinde ayetler bulunmaktadır. Enfâl suresi 8/46 ayetinde “Allah’a ve Resûlüne itaat
edin ve birbirinizle çekişmeyin. Sonra gevşersiniz ve gücünüz, devletiniz elden gider.”
denmektedir.
İnsanların kolektif yaşamasını tavsiye eden hadisler de bulunmaktadır. Bu hadislerden
birinde “Müminleri kendi aralarındaki merhametleşmelerinde, yardımlaşmalarında bir
vücut gibi görürsün. Ki vücudun bir organı ağrırsa vücudunun kalan kısmı uykusuzluk ve
humma ile o organ için birbirini çağırır.” denmektedir.
İslam dininin, üzerinde en fazla durulmasını istediği ibadet, namazdır. Günde beş defa
cemaat hâlinde kılınan namaz, Müslüman toplumları diğer toplumlardan ayıran en temel
özelliklerden birisidir. Müslümanlar arasında birlik ve beraberliğin sağlanmasına önem
veren İslam dini, bunu gerçekleştirmek için son derece etkili bir ibadet sistemi ortaya koyarak
günde beş vakit namazın bir arada kılınmasını teşvik etmiştir.
Kendi yörelerindeki Müslümanlarla günde beş vakit cemaat hâlinde namaz kılarak
bütünleşen Müslümanlar, cuma namazları için daha kalabalık ve daha büyük camilere
giderek diğer Müslümanlarla da tanışma fırsatı bulmakta, fikir alışverişi yapmaktadır.
Cuma, Müslümanların kutsal günüdür. Bu kutsal günde cemaatle kılınan cuma namazı,
namaz ibadetinin sosyal boyutunu göstermesi açısından önemlidir. Cuma, Arapça “cem”
sözcüğünden gelmektedir. Cem ise toplanma anlamındadır. Bu yönü ile cuma, Müslü-
manların haftalık toplanma günüdür. Cuma namazının dışında daha kalabalık olarak yılda
iki defa kılınan bayram namazları da hem Allah’a karşı kulluk borcunun ödenmesi hem de
toplumsal dayanışma açısından önemlidir.

20