Page 18 - TÜRK İSLAM SANATI TARİHİ 11

1. ÜNİTE
İskitlerden kalma vazolar, kaplar, levhalar ve süs eşyaları ile bu eşyaların üzerindeki hay-
van mücadeleleri ve savaş sahnelerini anlatan tasvirler bunlara örnektir (Görsel 1.2, 1.3).

Görsel 1.2: At sırtında İskit savaşçısı, Metropolitan Müzesi, New York Görsel 1.3: Madeni levha, Hermitage Müzesi, St. Petersburg
HUN SANATI

Tarihte bilinen ilk Türk devletini kuran Hunlar; Orhun, Selenga, Ongin ırmakları civarındaki
Ötüken, Karakurum ile Ordos bölgelerinde yaşamış ve Ötüken şehrini kendilerine başkent
yapmışlardır.

Bilinen ilk hükümdarları Teoman’dır. Teoman’dan sonra başa geçen Mete (MÖ 209-174) di-
siplinli ve güçlü ordusu ile Hun Devleti’ne en parlak dönemini yaşatmıştır. Hunlar, güçlü bir
devlet yapısı oluşturmuş; az sayıda mimari eser bırakmalarına rağmen doku ma ve ahşap
üzerine pek çok sanat eseri ortaya koymuşlardır.
Gerek konu gerek işleniş bakımından İskit ve Hun sanatları birbirlerine benzemekte, çoğu
zaman konu ve üslup bakımından birbirleri ile karıştırılmaktadır. İskit ve Hun sanat anlayışları
benzer kültürel özelliklerden dolayı büyük oranda “hayvan üslubu” özelliği göstermektedir.
Mimari

Hunlardan günümüze çok sayıda mimari eser kalmamış, Noin Ula civarında Hunlara ait az
sayıda kerpiç ev kalıntısı bulunmuştur. Buna karşılık öldükten sonra yaşamın devam ede-
ceğine inanan Hunlardan günümüze çok sayıda kurgan kalmıştır (Görsel 1.4). Kurganlar
genellikle Pazırık, Noin Ula, Başadar, Şibe, Berel, Katanga, Esik ve Tüekta bölgelerinde bu-
lunmuştur. Türkler, bulunmasını engellemek için hükümdarlarının mezarlarını ulaşımı zor
yerlere yapmışlardır. Hunlar, ölen kişinin öteki dünya da da bu dünyadakine benzer yaşam
süreceğine inanmış; ölen kişiyi atı, eşyaları, silahları, de ğerli eşyaları hatta küçük sehpalarda
yiyecekleri ile beraber kurganlara göm müşlerdir. Ayrıca kurganlarda ölen kişiye sunulan he-
diyeler de bulunmuştur.

Toprak tepe

Mezar odası
Mezar
odasında
bulunan özel
eşyalar
Görsel 1.4: Kurgan (temsilî çizim)

16