Page 176 - TÜRK İSLAM SANATI 11

6. ÜNİTE

Osmanlı Devleti Dönemi’nde yapılan Tersane Sarayı’ndan günümüze kadar ulaşan tek
yapı bugünkü Aynalıkavak Kasrı’dır. Lale Devri’nin en ünlü eserlerinden birisi olan kasır
(Görsel 6.47) Sultan I. Ahmet Dönemi’nde (1703-1730) şehzadelerin sünnet düğünlerinde
kullanılmıştır. 1802-1803 yılları arasında yıkılan saraydan sadece Aynalıkavak Kasrı
ayakta kalmıştır. Sultan III. Selim ve Sultan Abdülmecid dönemlerinde yenilenen kasır;
“Hasoda, Hasbahçe, Daire-i Hümayun” gibi isimlerle de anılmıştır. 1975 yılından bugüne
Millî Saraylar yönetiminde olan yapının kara tarafına bakan cephesi bir, deniz tarafına
bakan cephesi ise iki katlı olarak yapılmıştır. Çifte divanhane çevresinde gelişen üç sofalı
planı ile yapı 18. yüzyıl Osmanlı sarayları özelliği göstermektedir. Sofaların bir tarafında
önemli konukların ağırlandığı arz odası ile beraber üç oda bulunurken diğer tarafta giriş
sofası ile iki oda bulunmaktadır. Divanhane bölümünün üzeri kubbe ile örtülüdür. Kasrın
alt katı günümüzde Türk müziği çalgılarının sergilendiği müze olarak kullanılmaktadır.

Görsel 6.47: Aynalıkavak Kasrı minyatürü, Gazneli Mahmud Mecmuası’ndan
18. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadar çınar ve ıhlamur ağaçlarıyla ünlü olan
Ihlamur Vadisi kasırların yapıldığı bir mesire alanı olmuştur. Bu alana sultanların kullanı-
mına açık olan has bahçeler yapılmış ve padişahlar burada içi su dolu testilere nişan alarak
nişan talimleri yapmışlardır. Özellikle Sultan III. Selim (1789-1807) ve Sultan II. Mahmut
(1808-1839) dönemlerinden kalma nişan taşları günümüzde mevcuttur. Ihlamur Kasrı’nın
(Görsel 6.48) içinde Merasim Köşkü (Görsel 6.49) ve Maiyet Köşkü bulunmaktadır.
Merasim Köşkü, süslemeleri ile dikkat çekmektedir. Bu köşkün giriş salonu ile bu salonun
iki yanında birer oda bulunmaktadır. Ön cephede bulunan merdiven barok mimari
özellikleri taşımaktadır. Merdivenin hareketli kabartmaları ilgi çekicidir. Maiyet Köşkü
(Sultanın ailesi ve yakınları için ayrılan bölüm) orta sofaya açılan köşe odalarından oluşan
mekân düzenlemesi ile geleneksel Türk saray şemasını göstermektedir. Köşkün odalarının
duvarlarında farklı renklerde mermer görünümü veren stuko süslemeler bulunmaktadır.

Görsel 6.48: Ihlamur Kasrı, İstanbul Görsel 6.49: Merasim Kö kü’nün barok süslemeleri

173