Page 178 - TÜRK İSLAM SANATI 11

6. ÜNİTE

6.4. BATILILA MA DÖNEMİ OSMANLI RESİM SANATI

6.4.1. Batılılaşma Dönemi Osmanlı Resim Sanatı

Batılılaşma hareketinin en etkili aşaması olan askerî eğitimin Batılı bir yapıya
dönüştürülmesi Batı tarzı resim sanatını ortaya çıkarmıştır. III. Selim Dönemi’nde, 1793
yılında açılan askerî mühendislik okullarında (Mühendishane-i Berr-i Hümayun ve
Mühendishane-i Bahr-i Hümayun) Fransız askerî okullarının eğitimi uygulanmıştır.
Batılı tarzda resim yapan ilk Türk sanatçıları da askerî okul öğrencileridir. Bu okullarda
daha çok askerî amaçlarla verilen resim derslerinde perspektif kuralları ve ışık-gölge
gibi tekniklerle nesneleri iki boyutlu yüzeylerde, üçüncü boyut yanılsamasıyla birlikte
göstermek öğretilmiştir.
19. yüzyılın başında eser veren ilk Türk ressamları İstanbul'dan manzaralar ve mimari
betimlemeler üzerinde yoğunlaşmış, portre ve figürden kaçınmışlardır. Bunun nedeni
sanatçıların figür üzerinde eğitim görmemiş olmaları ve İslam sanatındaki figürden kaçın-
ma düşüncesinin etkisidir.
19. yüzyılda Batı tarzı resim sanatı, Osmanlı hükümdarları ve devlet bürokrasisi
tarafından Batılılaşmanın en önemli göstergelerinden biri olarak kabul edilmiş ve
desteklenmiştir. Bu nedenle 1835 yılından başlayarak yetenekli öğrenciler Avrupa
başkentlerine resim eğitimi görmek için gönderilmiştir. Daha sonra merkez hâline gelen
Paris'te, öğrencilerin daha iyi eğitim alabilmeleri için 1861'de “Mekteb-i Osmani”
açılmıştır. Paris'te resim eğitimi alan ve dönemin ünlü ressamlarının atölyelerinde çalışan
Şeker Ahmet Paşa ve Süleyman Seyyid, manzara ve natürmort üzerinde yoğunlaşmış,
yaptıkları sınırlı figür çalışmalarında ise erkek figürler kullanmışlardır.
Süleyman Seyyid (1842-1913): Paris’te açılan Mekteb-i Osmaninin ilk öğrencilerin-
dendir. Eserlerinin büyük çoğunluğunu meyve, çiçek ve günlük eşyaları konu alan natür-
mortlar oluşturur. Renk ve perspektif onun en önem verdiği konulardır. Süleyman Seyyid
natürmort üstadı olarak tanınır. Manzara, portre ve figürlü resimleri azdır. Portakallı Natür-
mort (Görsel 6.50), Kavunlar ve İncirler, Lale ve Sümbüller, Manzara, Derviş, Genç Kız
Portresi sanatçının eserlerinden bazılarıdır.

Görsel 6.50: Portakallı Natürmort, Süleyman Seyyid

175