Page 206 - TÜRK İSLAM SANATI 11

7. ÜNİTE

B) Müstakil Ressam ve Heykeltıraşlar Birliği
Müstakiller olarak anılan bu birlik Cumhuriyet Dönemi’nin ilk sanatçı topluluğudur.
Bunun yanı sıra sanatçının ekonomik özgürlüğünü de savunan ilk sanat birliğidir. Birliğin
üyelerini 1914’ten sonra Sanayi-i Nefise Mektebinde öğrenime başlayan sanatçılar oluştur-
muştur. Kurucuları; Refik Epikman, Cevat Dereli, Şeref Akdik, Mahmut Cûda, Nurullah
Berk, Hale Asaf, Ali Avni Çelebi, Zeki Kocamemi, Muhittin Sebati, Ratip Aşir Acudoğlu ve
Fahrettin adlı sanatçılardır. Müstakiller büyük bir inanç ve çabayla Türk resim ve heykel
sanatını toplum kültürüne yerleştirmeye çalışmışlardır. Amaçları resim ve heykel sanatının da
geleneksel el sanatları gibi benimsenmesini sağlamak olmuştur. Ne var ki o günlerin Türkiye-
si’nde resim ve heykel çok kısıtlı bir çevrede ilgi görmüştür. Birliğin kurucularından olan
Ratip Aşir Acudoğlu ve Hadi Bara o dönem heykel sanatı anlayışı içersinde ilkleri
gerçekleştirmişlerdir. Acudoğlu Paris’e gönderilen ilk heykel sanatçımız, Ali Hadi Bara ise
Paris’te heykeli sergilenmiş olan ilk sanatçımızdır.
C) Anıt Heykeller
Taksim Meydan Anıtı (8 Ağustos 1928); Cumhuriyet'in yeni gösteri alanı olarak seçilen
Taksim Meydanı'na anıt yapılması için 1926’da dünya çapında bir yarışma düzenlenmiştir.
Heykeltıraşlar yaptıkları maketlerle yarışmaya katılmış ve yarışmayı Pietro Canonica kazan-
mıştır. Taksim Cumhuriyet Anıtı, İtalyan Heykeltıraş Pietro Canonica ile iki genç Türk
Heykeltıraşı Ali Hadi Bara ve Sabiha Bengütaş’ın yardımlarıyla 1928'de tamamlanmıştır.
Yapımı 2,5 yıl süren anıtta taş ve bronz, kaidesinde ise pembe ve yeşil renkli mermer
kullanılmıştır. Ağırlığı 84 tonu bulan anıt Roma'dan İstanbul'a gemi ile getirilmiştir. Anıtın
yapımında mali kaynak için halktan bağış toplanmıştır.

Görsel 7.25: Taksim Cumhuriyet Anıtı kuzey yüzü Görsel 7.26: Taksim Cumhuriyet Anıtı güney yüzü
Cumhuriyet Dönemi anıtları ilk defa figüratif bir anlatımla Atatürk'ü ve kurulan yeni
düzeni topluma tanıtan heykellerdir. Bu döneme ait anıtların yerleşim planlamasında önlerin-
de tören yapılacağı da göz önünde tutularak çevre düzenlemesi yapılmıştır. Bu anıtın kaidesi
ve çevre düzeni İtalyan Mimar Guilio Mongeri tarafından yapılmıştır. Anıtın bir yüzü Kurtu-
luş Savaşı'nı, diğer yüzü ise Cumhuriyet Türkiyesi’ni simgelemektedir. Anıtın kuzey yüzünde
Mustafa Kemal, askerlerinin önünde görülmekte (Görsel 7.25), diğer yüzünde ise sivil
giysileri ile Mustafa Kemal Atatürk yanında İsmet İnönü ve Fevzi Çakmak, askerler ve halkla
birlikte betimlenerek genç Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu canlandırılmaktadır (Görsel
7.26). Ayrıca Taksim Anıtı’nda, Atatürk’ün arkasında iki Sovyet generali durmaktadır.

203