Page 208 - TÜRK İSLAM SANATI 11

7. ÜNİTE

Ankara Ulus Meydan Anıtı (24 Kasım 1927): Anıt, Kurtuluş Savaşı kahramanlarının
anısına Yenigün gazetesi öncülüğünde Türk halkı tarafından yaptırılmıştır.
Türk hükûmetince açılan uluslararası yarışma sonucu birinci olan Avusturyalı Sanatçı
Heinrich Krippel’e 1925 yılında sipariş edilen heykel, Viyana’da Birleşik Maden İşletme-
lerinde döktürülmüş, 24 Kasım 1927’de Ulus Meydanı’na yerleştirilmiştir. Daha sonra
meydan genişletme çalışmaları sırasında ilk yeri değiştirilerek bugünkü yerine taşınmıştır.
Anıtın yan yüzünde stilize edilmiş iki kurt başı vardır. Ön yüzünde bir eliyle arkadaşlarını
savaşa çağıran, diğeri ufukları gözleyen iki Türk askeri canlandırılmıştır. Gövdenin sağ
yüzündeki kabartmada Atatürk ve arkadaşları Başkomutanlık Meydan Savaşı’ndayken, sol
yüzündeki kabartmada ise istila ordusu şanlı Türk Bayrağı’nı selamlarken tasvir edilmiştir.
Gövdenin üst kısmında “Ordular! İlk Hedefiniz Akdeniz’dir. İleri! Dumlupınar 1922”
yazılıdır. Arkada, devrilmiş bir çınar ağacı Osmanlı İmparatorluğu’nu, onun gövdesinden
fışkıran genç bir fidan da yeni Türkiye Cumhuriyeti’ni temsil etmektedir. Arka yüzde
mermi taşıyan kadın figürü, Türk anasının Kurtuluş Savaşı’ndaki kahramanlığının bir
hatırasıdır. Atatürk, anıtta, asker kıyafetleri içinde Sakarya isimli atının üzerinde gösteri-
lerek tasvir edilmiştir. Kaide üzerindeki kabartmalarda Türk halkının kökeni, kazandığı
Kurtuluş Savaşı, Atatürk'ün Ankara’ya gelişi gibi konular anlatılmıştır (Görsel 7.28, 7.29).

Görsel 7.28: Ulus Meydan Anıtı, Ankara Görsel 7.29: Ulus Meydan Anıtı, Ankara

7.4. CUMHURİYET DÖNEMİ RESİM SANATI

A) 1914 Kuşağı (Türk İzlenimcileri)
1908’de kurulan Osmanlı Ressamlar Cemiyetinin asker kökenli ressamlarından sivil
kuşağa geçiş, 1914 Çallı Kuşağı olarak bilinen empresyonist ressamlarla gerçekleşmiştir.
Türk resim sanatında figür geleneğini başlatan Osman Hamdi Bey’den bu ressamlara geçiş
aynı zamanda modernleşme sürecinin de başlangıcını oluşturmaktadır. Bu kuşak ressamları
genel olarak figürlü kompozisyon ve portre alanında izlenimci tarzda eserler meydana
getirmişlerdir. Cumhuriyet Dönemi’nde de etkinlikleri süren bu sanatçılar, toplumsal konulu
eserler yanında Atatürk ve devrimlere bağlılığı konu alan resimler de yapmışlardır. Ortak bir
sanat anlayışına sahip olan grupta Hüseyin Avni Lifij simgeci sanat anlayışı ile farklılık
göstermektedir. Grubun başlıca ilham kaynağını İstanbul görünümleri (peyzajları) oluştur-
muştur. Çallı Kuşağı, Batılı izlenimcilere oranla daha rahat ve içgüdüsel davranarak doğanın
büyüsüne kapılıp kendilerinden geçercesine resimler yapmışlardır. Türk resim sanatında 1914
Kuşağı ya da Çallı Kuşağı olarak sanat tarihimize geçen sanatçı grubunda; İbrahim Çallı, Ali
Sami Boyar, Hikmet Onat, Ali Cemal, Namık İsmail, Nazmi Ziya Güran, Feyhaman Duran,
Hüseyin Avni Lifij gibi sanatçılar yer almıştır.

205