Page 67 - TÜRK İSLAM SANATI 11

İslamiyet Öncesi Orta Asya Türk Sanatı

OKUMA METNİ

ORTA ASYA TÜRKLERİNDE HAYVAN SEMBOLİZMİ

Dünyanın en eski halklarından olan Türk milleti Kaplumbağa: Özellikle Orhun Anıtları’ndan Kül
Orta Asya’dan ba layarak çok geni topraklarda çok Tigin Heykeli'nin kaidesinde kullanılmı tır. Kaplum-
farklı kültürlerle etkile ime girmi tir. Bu etkile imlerde bağa uzun ömürlü bir hayvan olduğu için ebediyeti ve
de çoğunlukla kendi kültürünü korumasını bilmi tir. sonsuzluğu sembolize etmektedir.
Hayvanlar Orta Asya’dan ba layarak Türklerin sosyal Kurt: Türklerin en önemli totemlerinden sayılan
hayatında vazgeçemediği ya am unsurlarından biri kurt; güç, özgürlük ve mücadeleci özelliğinden dolayı
olmu tur. Günlük ya amda Türkler için bir önem arz çok fazla kullanılmı tır. Türk destanlarında kendisine
eden hayvanlar bazen de sanatsal bir gür olarak fazla yer bulmu tur. Özellikle “Ergenekon’dan Çıkı ”
kar ımıza çıkmı tır. efsanesinde Türklere yol gösterdiğine inanılmaktadır.
Türk kültüründe ba ta at, koyun, aslan, kurt, keçi, Keçi: Yaz mevsiminin geldiğini haber veren keçinin
geyik, kartal, güvercin ve ejderha çoğu zaman birer aynı zamanda doğanın dirilip tekrar ölmesini temsil
sembol olarak kar ımıza çıkmaktadır. Yabancı kültür- ettiğine ve insanları kötülüklerden koruduğuna da
lerden gelen anka, simurg, phoeniks ve gruda gibi inanılırdı.
hayvanlar da bulunmaktadır. Koç-Koyun : Türkler tarafından kutsal sayılan ve
At: Türk toplumunda bir gurur ve güç sembolü mezar ta larında sıklıkla kullanılan bir semboldür. Hun
olarak görülmü tür. Özellikle İskitler ve Hunlarla ilgili Dönemi‘nde ba layan bir gelenektir. Bu dönemde
olarak at sırtında inmedikleri, yeme, içme, alı veri ve koç-koyun gürleri mezar ta larında yer yer kullanıl-
uyuma i lerini yaptıkları bilinmektedir. mı tır. Yakın zamana kadar kullanılan koyun ve koç
Kartal: Gökte bulunan Tanrı‘ya ula ma özlemini heykelleri mezara konulacak ki i erkek olursa koç
anlatır. gürüyle, kadın olursa koyun gürüyle süslenmekteydi.

64