Page 69 - TÜRK İSLAM SANATI 11

İslamiyet Öncesi Orta Asya Türk Sanatı

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Verilen metni okuduktan sonra soruları metne göre cevaplayınız.

Esik’in Altın Elbiseli Adamı
Esik Kurganı’nın en önemli buluntuları arasında, 17-18 yaşlarında olduğu tahmin edilen
bir Türk Tigini’ne ait ölünün üzerinde bulunan altın elbisedir. Altın Elbiseli Adam’ın üzerinde
bir kaftan, çizme ve aplike şeklinde yapılmış külah bir başlık bulunmuştur. Başlığın tepesinde
de bir hayvan heykelciği (dağ keçisi) yer almaktadır. Ayrıca ok uçları, altın yapraklar, dağ
kıvrımları üzerinde dünya ağacında kuşlar, aslan, dağ keçisi gibi mitolojik ve sembolik açıdan
önemli olan hayvan tasvirleri vardır. Başlığın önünde boynuzlu-kanatlı atlar simetrik olarak
durmaktadır. Tigin’in giydiği zırh gömlek, eşkenar dörtgenler şeklinde birleşen parçalardan
oluşur. Eşkenar dörtgenlerin bir tarafında üçgenimsi yaprak şekilleri vardır. Kolların üst
kesimlerinde ve yenlerinde kaplan başları bulunmaktadır. Yaka çevresinden aşağıya inen ve
etekte de devam eden şerit aslan veya kaplan başına benzer yırtıcı hayvan başından oluşan
süslere sahiptir. Zırh ceketin; göğüs kısımları enlemesine olarak azı dişlerini gösteren pars
başına benzer altın süslerle bezenmiştir. Deri kemer üzerinde altın aplike kemer plakalarında
hayvan tasvirleri bulunmaktadır. Kemer levhalarında dizleri büyük, boynuzları arkaya doğru
uzanan geyik tasvirleri, at-geyik şeklinde tuhaf bir hayvan görülmektedir. Cesedin giydiği deri
pantolonda ve çizmesinde altın süsler bulunmaktadır. Tigin’in sol tarafında kını altınla kaplı
bir hançer, sağ tarafında da kemerine altınla bağlanmış iki tarafı keskin bir kılıç tespit edil-
miştir. Bunun yanında altın kaplı bir kamçı bulunmaktadır. Hançerin kabzasında ve kınında
da hayvan tasvirleri yer almaktadır.
Yaşar Çoruhlu, Eski Türklerin Kutsal Mezarları
Kurganlar, s.2004-206.
1. “Altın Elbiseli Adam” üzerinde hangi sanatlar görülmüştür?
2. Yukarıdaki metne göre Türk sanatı hakkında neler söyleyebilirsiniz?
3. İlk Türkler neden ölülerini altın bir elbiseyle gömmüş olabilirler?

4. Elbise üzerinde hayvan figürlerinin sık kullanılmasının sebepleri neler olabilir?
5. Okuduğunuz metne göre Orta Asya Türk maden sanatı hakkında neler söyleye-
bilirsiniz?

A ağıda verilen çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.

6. Aşağıdakilerden hangisi Uygurların özelliklerinden değildir?

A) Turfan, Hoço, Bezeklik ve Sorçuk önemli yerleşim merkezleridir.
B) Fresko resim tekniğinde örnekler vermişlerdir.

C) Kayaları oyarak tapınaklar yapmışlardır.
D) Sadece Budizm inancını kabul etmişlerdir.

E) Yerleşik hayatı benimsemişlerdir.

66