Page 58 - ÇALGI EĞİTİMİ ÇELLO 12

3. ÜNİTE

BİLGİ NOTU
Endüstri Devrimi, bilimsel çalışmalar, Fransız İhtilali, Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi ve Anayasası'nın ila-
nı Klasik Dönem’in şekillenmesinde önemli rol oynamıştır. Bütün insanların eşit ve özgür olması gerektiği
doğrultusundaki düşünceler, Avrupa’da bu dönemle birlikte yaygınlaşmaya başlamış ve “aydınlanma felse-
fesi” doğmuştur. 1700’lü yılların ilk yarısında Newton (Nivtın) ve Descartes (Dekart) gibi bilim adamlarının
katkılarıyla ortaya çıkan bu felsefe, hurafelere ve kilisenin dogmacılığına karşı çıkarak akılcılığı savunmuştur.
Aydınlanma felsefesinin beşerî, deneysel, şüpheci, özgürlükçü ve eşitlikçi yaklaşımı sanatı da etkilemiştir. Bi-
lim, sanat, din ve bütün kurumsal yapılar sadece üst sınıfa değil, bütün halk tabakalarına seslenmiştir. Locke
(Lok), Hume (Hum), Montesque (Montegü) ve Voltaire (Volter) bu akımın İngiltere ve Fransa’daki öncüleridir.

Aydınlanma felsefesi ve dönemin önemli toplumsal olayları; müzikte biçim, armoni, ezgi ve söz bağlamlarında
yenileşmeye gidilmesini sağlamıştır. Jean-Jacques Rousseau (Jan Jak Russo) gibi düşünürler müziğin doğal, sade
bir özellik göstermesi ve doğrudan dinleyicinin duygularına hitap etmesi gerektiğini vurgulamıştır. Bu bakış açısı,
halk ezgilerinden esinlenilerek yalın ve samimi eserler bestelenmesini sağlamıştır. Böylece sadeleşen ezgisel yapı,
daha düzenli ve dengeli bir hâl almıştır.

Müzik tarihinde Klasik Dönem 3 evrede incelenmiştir:
1. Ön Klasik Evre: 1720-1760 yılları arasını kapsayan süreçtir. Berlin Okulu,
Mannheim Okulu ve Viyana Okulu bu sürecin şekillenmesinde ciddi bir
görev üstlenmiştir. Kral Büyük Freidrich’in öncülüğünde kurulan Berlin
Okulu, dönemin ilk müzikal çalışmalarını yapan Bach’ın oğulları Carl Phi-
lip Emanuel Bach ve Johann Christian Bach (Görsel 21) tarafından temel-
lendirilmiştir. Konçerto formunun geliştirilmesi ve piyanoda bas akorların
daha geniş bir yapıda kullanılması bu okulun en önemli çalışmalarından-
dır. Ünlü keman virtüözü ve besteci Johann Stamitz (Yohan Şıtamitz), her
biri besteci ve iyi birer yorumcu olan yirmi kadar çalgı icracısı ile birlikte Görsel 21: Johann Christian Bach
Mannheim Okulunda bir orkestra kurmuştur. Bu orkestra tarafından çal-
gıların ve çalgı gruplarının orkestra içindeki tınıları denenmiştir. Ses gür-
lüğü, gürlüğün müziğe etkileri, yaylı ve üflemeli çalgıların beraber kulla-
nılması, orkestra içindeki çalgıların sayı oranları gibi konularda çok büyük
yenilikler yapılmıştır. Bu dönemde Viyana, Avrupa’nın en önemli sanat
merkezlerinden biri olmuştur. Viyana’nın sanat ve müzik ortamını hazır-
layan sanatçılar, Viyana Okulunda değerli ve önemli çalışmalar yapmıştır.
2. Erken Klasik Evre: 1760-1780 yılları arasını kapsayan süreçtir. Opera ve
senfoni formları bu evrede şekillenmiştir. Christoph Willibald von Gluck
(Kiristof Willibald von Glak) ve Wolfgang Amadeus Mozart’ın (Volfgang
Amadeus Motzart) (Görsel 22) ürettiği yapıtlar, opera formunu ileri boyut-
lara taşımıştır. Mannheim ekolünü ve Viyana Ön Klasikleri’ni takip eden Görsel 22: W. Amadeus Mozart
Haydn, ilk kuartet ve senfoni örneklerini yazarak yenilikçi çalışmalar yap-
mıştır. Böylece Haydn ve Luigi Boccherini (Luvici Bokkerini) kuartet for-
munun öncüsü olmuştur. Mozart ise Haydn’ın stilini özümsemiş ve çalgı
için eserler yazmıştır.
3. Doruk Klasik Evre: 1780-1827 yılları arasını kapsayan süreçtir. Klasik Dö-
nem ve Romantik Dönem arasında bir köprü olarak kabul edilir. Viyana
Klasikleri olarak adlandırılan Haydn (Görsel 23), Mozart ve Beethoven’ın
olgunluk dönemi eserleri, müzik tarihçileri tarafından bu evrede incelen-
miştir. Orkestrada yer alan tüm çalgılar için konçertolar bestelenmesi, oda
müziğinin geliştirilmesi ve oda müziğinin en güzel örneklerinin verilmesi
bu evrenin en belirgin özellikleridir.
Görsel 23: Joseph Haydn

ÇELLO MÜZİĞİNDE DÖNEMLER II 57