Page 100 - TİYATRO TARİHİ 9

Teatro Farnese sahne, seyir yeri, oturma planı ve dekor unsurlarıyla devrinin çerçeve sahne kullanımına örnek
olmuştur (Tablo 5.2).
Tablo 5.2: Teatro Farnese (İtalyan Çerçeve Sahne) Özellikleri
Sahne Seyir Yeri
Sahne arkasındaki karmaşık tasarımları gizlemek At nalını andıran seyir yerine auditorium (oditoryum)
üzere buraya çerçeve sahne yerleştirilmiştir. adı verilmiştir. Yapıda orkestra alanı da bulunur. Seyir-
cinin oyun izlemesi için ayrılan orkestra alanına parter
Sahne üç bölümden oluşmuştur.
adı verilmiştir. Bu yapı; düğün, festival, balo, oyun ve
Bir ve İkinci Bölüm: Fon perdeleri ve bu perdeler eğlence tarzındaki etkinlikler için kullanılmıştır.
arasında pano şeklinde dekorlar yer almıştır.
Üçüncü Bölüm: Depo işlevi görmüştür.
Oturma Planı Dekor

Orkestra, seyir yeri önüne doğru uzatılarak boş Perde ve dekorlar çeşitli mekanizmalar aracılığıyla itilip,
bir alan elde edilmiştir. Seyirci bu alana oturmuş- çekilerek sahne ve dekor değişimleri gerçekleştirilmiş-
tur. Bu düzen seyircinin orkestrayı rahatlıkla göre- tir. Ancak bu sahnede kullanılan panolar artık çift kanat-
bileceği şekilde oluşturulmuştur. lı paravanlar değil makaralı sistemlerle dekor değişimi
gerçekleştirilen devasa yapılardır.

= BİLGİ KUTUSU

Farnese’de kullanılan pano dekorlar modern tiyatroda kulis dekor adını almıştır.

İtalyanlar, sahne ve perde aralarında dekor değiştirmek için zaman kazanma ihtiyacı duymuşlardır. Bu amaçla
tragedyalar arasına kısa süren, müzikli, danslı ve eğlenceli oyunlar yerleştirmişlerdir. Bu oyunlara intermezzo
(intermetso) adı verilmiştir. İntermezzolarda efsanevi veya mitolojik bir kahramanın bazı doğaüstü güçleri
kendi üstün yetenekleriyle yenmesine övgüler dizilmiştir. Antik Yunan tragedyalarındaki şarkı söylüyor gibi
oynama durumunu yeniden oluşturma çabaları sonucunda ortaya çıkan intermezzolar 1590’lı yıllarda opera
türüne dönüşmüştür.

İtalya’daki sahne düzenlemeleri ve tekniği XVII. yüzyıla
gelindiğinde tüm Avrupa’ya yayılmış ve XX. yüzyıla kadar
Batı tiyatrosunda etkin biçimde kullanılmıştır.

Akademi Tiyatrosu: Tiyatro yapma eğilimi, üniversitelerin
açılması ve antik metinlerin araştırılması neticesinde ortaya
çıkmıştır. Akademilerde Antik Yunan metinlerinden çok
Roma tiyatrosu oyun yazarlarının metinleri çevrilmiş ve sah-
nelenmiştir. Özellikle Terentius ve Plautus’un oyun metinleri
önce Latince, sonra İtalyancaya çevrilmiştir. Daha çok Romalı
komedya yazarlarının oyunları sahnelendiği için akademi
tiyatrolarının sahnelendiği yapılara Terentius Sahnesi adı
verilmiştir (Görsel 5.9). Bu sahnelerin ilham kaynağı olan
tasarım, Terentius’un bir oyun metninin orijinal kapağında
geçen bir çizime dayanmaktadır.
š Görsel 5.9: Bir intermezzo oyunu
Terentius sahnesi yaklaşık bir metreden oluşan bir yükselti üzerine kurulmuştur. Sahnenin arkasında dört çift
sütun ve bu sütunları birbirine bağlayan kemerler yer alır. Sütunlar arasına perde gerilir ve oyunlar esnasında
bu perdeler kapı görevi görür. Sahnenin sol tarafında Dionysos heykeli bulunur. Sahnenin sağında ise Apollon
heykeli bulunur. Apollon heykeli dinginlik ve ölçülülüğü, Dionysos heykeli ise coşkunluğu sembolize eder.
Oyunlardaki karakterler, Dionysos ile Apollon’un temsili ettikleri coşkunluk ile ölçülülük durumları arasında
gidip gelirler.

98
5. ÜNİTE