Page 101 - TİYATRO TARİHİ 9

Halk Tiyatrosu: Halk kesiminin tiyatrosudur. Rönesans’ta gelişen İtalyan halk tiyatrosu zamanla bir gelenek
oluşturmuş ve dünya tiyatrolarına da etki etmiştir. Commedia dell’Arte geleneği bu geleneğin bir ürünüdür.

Fransa’da Rönesans Tiyatrosu
Fransa’da Rönesans etkisi XV. yüzyıl sonunda görülmeye başlamıştır. Rönesans’ta merkezî otorite kiliseden
yavaş yavaş Fransa krallarına geçmiştir ancak XV. yüzyılda kilise halk üzerinde etkisini sürdürmeye devam
ettirmiştir. Bu yüzyılda Fransa’da kapitalist ilişkiler yeni yeni gelişmeye başlamıştır.

Fransa’da tiyatro alanında yaşanan gelişmeler İtalya etkisinde kalmıştır. İtalya’da ortaya çıkan neoklasik ilkeler
Fransız tiyatrosunda da yankı bulmuştur. Özellikle sahneleme üzerindeki İtalya etkisi çok baskındır. İtalyan halk
tiyatrosu geleneği, oyuncu topluluklarının Fransa’ya yaptığı turnelerle yayılmıştır. Hümanistlerin eğitim amaçlı
tiyatrolarının yanı sıra halk tiyatrosu da Fransa’da filizlenmeye başlamıştır.

Fransa’da saraylardaki eğlencelerin içine sıkıştırılan tiyatro etkinlikleri ve halk tiyatrosu tiyatro sanatını görü-
nür kılmıştır. Devlet destekli tiyatro grupları ve gezici tiyatro toplulukları etkin olmuştur. Orta Çağ’da kilise-
nin öğretisini yaymak için tiyatroyu bir araç olarak kullanması gibi Rönesans’ta da kral ve soylular tiyatroyu
desteklemişlerdir. Avrupa’da sanata destek vermenin yönetici sınıfa saygınlık olarak yansıdığını düşünmüşler-
dir.

Bu gelişmelere rağmen Fransa’da Orta Çağ’ın son etkileri XVI. yüzyıl sonlarına kadar varlığını sürdürmüştür.
Kardeşlik örgütleri tiyatro yaparak para kazanmaya, dinsel oyunlar yasaklanana kadar oynamaya devam et-
miştir. İtalya ve İngiltere’deki gibi büyük gelişmeler yaşanmamış olsa da Fransa’da tiyatro alanında yaşanan asıl
gelişmeler bir yüzyıl sonra görülmüştür.

İspanya’da Rönesans Tiyatrosu
Rönesans etkileri İspanya’da 1580-1680 yılları arasında ortaya çıkmıştır. Bu tarihler arasında İspanya, tiyatroda
altın çağını yaşamıştır. Aynı zamanda Rönesans’ta beliren Barok etkiler tiyatroda karşılık bulmuştur. Bu etkilerle
gelişen İspanyol tiyatrosunda tamamen İspanyol yazarlarca şekillendirilmiş üç önemli tiyatro yapma biçimi
ortaya çıkmıştır.

Rönesans İspanya’sı Tiyatro Yapma Biçimleri

Auto Sacramental Comedia (Komedya) Entremes [Entremes (Perde
(Avto Sakramental) İspanya’da komedya, tragedya, Arası Oyunları)]
Sokak ya da kiliselerde trajikomedya ve pastoral türünde Çoğunlukla din dışı
sahnelenen, dinî konulara manzum olarak yazılmış ve üç öykülerden bahsedilen
ağırlık verilen oyunlardır. perdeden ya da bölümden oluşan bir komedya alt türüdür.
uzun oyunların hepsidir. Toplumun alt tabakasından
insanlar konu edinilmiştir.

Orta Çağ sonlarında İspanya’da dinsel oyunlarla din dışı dramatik biçimler iç içe geçmeye başlamıştır. Rönesans
İspanya’sında bu iç içe geçmişliği yansıtan, dinsel ve döngüsel nitelikte oyunlar yazan önemli yazarlar yetişmiştir.
Bu yazarların arasında Calderon de la Barca (Kalderon de la Barka) ve Cervantes (Servantes) öne çıkan iki isimdir.

Calderon de la Barca: XVII. yüzyılda auto sacramental türünde en önemli eserleri yazmıştır. Bu oyun
türünün özelliklerine uygun olarak yapıtlarında güzellik, ihtiyat, dünya konulu gibi çeşitli alegorik karakterler
kullanmıştır. Calderon’un auto sacramental oyunlarından en bilinenleri La cena del Rey Baltasar (Kral Baltazar’ın
Akşam Yemeği), El gran teatro del mundo’dur (Dünyanın Büyük Tiyatrosu).

Cervantes: Tiyatronun en az anlatı sanatı kadar önemli olduğunu düşünmüştür. Roman, öykü ve şiirlerini
tiyatral bir yaklaşımla tiyatro sanatçısı bilinciyle kaleme almış; dramatik yapıtlarında da bu anlatıcılığı sergile-
miştir.

99
TR
OSU
R
RÖNESANS TİYATROSU
A
ÖNESANS TİY