Page 170 - TİYATRO TARİHİ 9

9.1.1.2. Oyunculuk

Romantizmden gerçekçiliğe geçiş döneminde tiyatro yapılarının çoğalması, tiyatro sanatının da toplu
gerçekleştirilen bir sosyal etkinlik olarak tüm Avrupa ülkelerine yayılmasını sağlamıştır. Seyircinin alkışladığı
oyuncular başarılı sayılmış, şöhretli oyuncular tiyatroya yön vermeye başlamıştır. Dönemin yazar ve oyuncuları,
tiyatro seyircisinin bu özelliklerini dikkate alarak sanat yapmışlardır. Yazarlar seyirciden alkış alacak popüler
oyunlar yazmayı tercih etmişlerdir. Dönemin şöhretli oyuncuları, ağırlıklı olarak seyirciyi etkisi altına alan
performanslar sergilemeye çalışmışlardır (Görsel 9.4). Bu dönem oyunculuğuna star oyunculuk adı verilmiştir.
Yıldızı yüksek oyuncularla turne oyunları düzenleme gereği oluşmuştur.

š Görsel 9.4: Rönesans Dönemi’ni anlatan oyundan bir sahne

9.1.1.3. Yönetmenlik

Gerçekçi ve doğalcı tiyatronun en önemli özelliklerinden biri olan sahne üzerinde gerçeğe benzerliğin sağlanması
gereği, oyuncu topluluklarını idare edecek bir yöneticinin tiyatroda daha etkin bir görev alması gereksinimini
ortaya çıkarmıştır. Kalabalık oyuncu topluluklarını idare edecek ve karmaşık yapımların hazırlanmasını
sağlayacak bir yöneticiye ihtiyaç duyulması, tiyatro tarihinde bir ilkin gerçekleşmesini sağlamıştır. Gerçekçi ve
doğalcı tiyatro anlayışının hâkim olduğu tarihsel dönem aralığında tiyatro sanatında ilk defa yönetmen olgusu
ortaya çıkmıştır.

Saxe-Meiningen (Saks Mayningen) Dükü II. Georg (Geyorg); 1866’da yapımcı, yönetmen, mali destekçi,
kostüm ve sahne tasarımcısı olarak görev yaptığı kendi saray tiyatrosu grubunu kurmuştur. Dönemin İngiliz
tiyatrosundan etkilenerek gerçekçi ışıklandırma, konuşma ve sahne mekaniği üzerine çalışmıştır. Kendi tiyatro
topluluğunda tarihsel olarak doğru kostüm ve dekor kullanımına özen göstermiştir. Gerçekçi ve doğalcı
sahnelemeye ilişkin temel ilkelerin çoğunu geliştiren ilk tiyatro yönetmeni olarak kabul edilmektedir. II. Georg
ayrıca gerçekçi oyunculuk konusunda da ilk bulguları sağlamıştır.

II. Georg Avrupa turnelerine topluluğun yönetmeni olarak katılmıştır. Bu topluluğun yöntemleri, Avrupa’da ilk
doğalcı tiyatroyu kuran ve bir dönem ülkemizde de çalışmış olan Fransız tiyatro yönetmeni Andre Antoine
(Andği Antuven) üzerinde büyük etki bırakmıştır.

XIX. yüzyıl tiyatro tarihinde yönetmen kavramına denk gelen işi yapan bir başka isim ise Alman sanatçı Richard
Wagner’dır (Rihard Vagneğ). XIX. yüzyılda aralarındaki kökensel bağın giderek yok olduğu müzik ve tiyatro
sanatını birleşik sanat görüşüyle birleştirmeyi başarmıştır.

168 9. ÜNİTE