Page 172 - TİYATRO TARİHİ 9
P. 172
Q ARAŞTIRINIZ
Ülkemizde gerçekçi çizgide oyunlar sergileyen tiyatro yönetmenleri kimlerdir?
9.1.2. Tiyatroda Doğalcı Akım İlkeleri
Realizmin ortaya çıktığı zamanlarda edebiyat alanına natüralizm sözcüğü de girmiştir. O yıllarda realizmin kesin
tanımı yapılamadığı için realizm ve natüralizm sözcükleri eş anlamda kullanılmıştır. Doğalcılık anlamına gelen
natüralizmin ilkelerinin kesinleşmesi ise XIX. yüzyıl sonlarına denk gelmiştir. Özetle gerçekçilik ve doğalcılık
birbirini tamamlayan akımlardır.
Doğalcılık, insanı ve doğayı koşullayan bir düzen olarak düşünülmüştür. İnsan, algılanan olaylar içerisinde
görülmüş ve buna natüralizm denmiştir. Ayrıca doğal olmak, doğadan zevk almak, doğayı incelemek
anlamlarına da kullanılmıştır. Doğalcı tiyatro özellikleri şunlardır:
Tiyatro, doğanın kopyası olarak görülmüştür.
Kalıtımla geçen hastalıklara, ruhsal ve bedensel bozukluklara yer verilmiştir.
İnsan yazgısı tanrılar tarafından değil doğal ve toplumsal koşullar tarafından belirlenir görüşü hâkimdir.
Oyunlarda olması gerektiği gibi olan ve iradesi ile eylemi tetikleyen üstün tragedya kahramanının yerine
olduğu gibi olan dram kişisi vardır. Doğa ve toplumdan kaynaklanan güçlerin insanı ufaltıp, ezip geçmekte
olduğu savunulmuştur.
Bilimsel gelişmeler ışığında tiyatro yapmak amaçlanmıştır. İnsan doğasını çözümlemede bilimsel
deneylerden faydalanılmıştır. İnsana ait somut gerçekler, bilimsel incelemesi yapılabildiği ölçüde tiyatroya
katkı sağlar fikri benimsenmiştir.
Yazar, malzemesine iyice yaklaşmalı; klasik anlamda bir yaratıcı gibi değil bir monografi uzmanı gibi
davranmalı düşüncesi benimsenmiştir.
Gerçekleri yansıtabilmek için deney, gözlem ve çözümleme yapılmıştır.
= BİLGİ KUTUSU
Türk edebiyatının önemli natüralist yazarlarından olan Hüseyin Rahmi Gürpınar, sokağı eserlerine
taşımasıyla bilinmektedir. Natüralizmin etkisinde yazdığı Gulyabani adlı romanı hem tiyatroya hem de
sinemaya uyarlanmıştır.
Q ARAŞTIRINIZ
Türk edebiyatı metin türlerinden hangilerinde doğalcılık akımından yararlanıldığını araştırınız.
Araştırma sonuçlarınızı şu başlıklar altında değerlendiriniz.
1. Roman türünde doğalcılıktan yararlanan sanatçılar
2. Hikâye türünde doğalcılıktan yaralanan sanatçılar
3. Tiyatroda doğalcılıktan yararlanan sanatçılar
4. Doğalcılıktan yararlanan sanatçıların eserlerindeki karakter özellikleri
5. Doğalcılıktan yararlanan sanatçıların olaylara bakış açıları
170 9. ÜNİTE
