Page 173 - TİYATRO TARİHİ 9

Gerçekçi ve doğalcı tiyatro benzer özellikler gösterse de bazı ögelerin işlenişinde birbirinden ayrılmaktadır
(Tablo 9.1) .

Tablo 9.1: Gerçekçi ve Doğalcı Tiyatronun Farkları

GERÇEKÇİ TİYATRO DOĞALCI TİYATRO
İyi kurulu oyun tekniğinden biçimsel bakımdan ya- İyi kurulu oyun tekniğinden özü yansıtmada yararla-
rarlanılmıştır. nılmıştır.
Popüler tiyatronun tüm kalıplarına, dolantı ustalık- Seyircinin olayın gelişimine yönelik olan ilgisini konu-
larına karşı çıkılmıştır. İlginin toplum sorunu ve onu nun özüne ve gerçeğine çekmek yeterli görülmüştür.
yaşayan insana dönük olması savunulmuştur.
İnsan, toplum parçası olarak görülmüştür. Toplum ve İnsan, bir doğa parçası gibi madde yanıyla ele alın-
insan karmaşık bir bütün olarak ele alınıp insanın top- mıştır.
lumsal sorumluluklarına dikkat çekilmiştir.
Topluma ve insana egemen olan, onu iç ve dış çatış- Ahlaka ve töreye aykırı olsa da gerçeğin hiç saptırıl-
malara iten toplum yapısını da yansıtma amaçlanmış- maması savunulmuştur.
tır.
Bütün gösterilmiş ve düşündürme amaçlanmıştır. Ayrıntıya değinilmiş ve bilgi verilmiştir.
İnsana egemen olan doğa yasalarına dikkat çekilmiş-
İnsanı etkileyen toplum yasalarına değinilmiştir.
tir.
Karmaşık olaylar yorumlanmıştır. Olaylardan bir an- Sadece görünen gerçeğin ayrıntılarını ele almıştır.
lam çıkarılıp düşünce ögesine ağırlık verilmiştir. Olayları nesnel bir şekilde değerlendirir.
Toplumsal ilişkilere neden sonuç ilişkisini görebilmek Doğayı iyi tanımak için konuya yakından bakmak, ay-
için uzaktan bakmak önerilir. rıntılar saptanmak istenir.
Gerçeğe gözlemle ulaşılır. Gerçeğe bilim ve deneyle ulaşılır.

C SIRA SİZDE

Doğalcı tiyatro anlayışı ilkelerini klasik tragedya, komedya ve dram türleriyle karşılaştırınız.

9.1.3. Gerçekçi ve Doğalcı Akımın Tarihsel Gelişimi

Realizm XIX. yüzyıl ortalarında, natüralizm ise XIX. yüzyıl sonlarına doğru ortaya çıkıp benimsenen akımlar
olmuştur. Bu akımların tarih içindeki gelişim ve değişimleri tiyatroda metin, oyunculuk, yönetmenlik, sahne
unsuru gibi birçok sahayı etkilemiştir. Gerçekçi ve doğalcı tiyatronun zaman içindeki değişimi temel ilkeler
boyutunda değil farklı ülkelerdeki değişik sanat görüşleriyle gerçekleşmiştir.

9.1.3.1. İsveç, Norveç ve Rus Tiyatrosu
Norveç
Norveçli oyun yazarı Henrik Ibsen [Henrik İbsen (1836-1906)] ürettiği oyun
metinleriyle modern tiyatronun yazarlık alanındaki kurucularından kabul
edilmektedir (Görsel 9.7). Oyun yazarlığına 1850’lerde başlamıştır. Bu yıllarda
oyun konularını İskandinav efsanelerinden seçmiştir. 1870’li yıllarda ise yazarlık
yönünü gerçekçi ve doğalcı eksende sürdürmüştür.

Yazar bu sanat akımlarından etkilenen kuşaklar arasında kendi içinde bir tez
savunan sorun oyunları yazmıştır. Bu dönemde yazdığı oyunlar büyük tartışma
yaratmıştır. Çünkü oyunların sonu kabul edilebilir değerleri doğrulayan tarzda
noktalanmamıştır. Oyunlar giriş, gelişme ve sonuç şeklinde aktığı ve olay
örgüsünde hiçbir boşluk bırakılmadan tamamlandığı için bu oyunlar kapalı š Görsel 9.7: Henrik Ibsen
biçim oyunlar olarak kabul edilmiştir.

171
TİYATRODA GERÇEKÇİLİK VE DOĞALCILIK