Page 189 - TİYATRO TARİHİ 9
P. 189
10.1.1.5. Pandomim
Sung Hanedanı döneminde geleneksel kalıplardan farklı sıralanmış yeni bir şiir türü geliştirmiştir. Bu şiir türü
sonraki yıllarda dram sanatında da birtakım yeniliklerin gerçekleşmesini sağlamıştır. Ayrıca MS 1000 yılında
ortaya çıkan başka bir şiir türü, dans ve pandomim ile birleştirilerek farklı bir anlatı türü de meydana getirilmiştir.
Q ARAŞTIRINIZ
Japon kültüründeki yüz oyunlar, kukla oyunları, gölge oyunu ve pandomim tiyatro formlarını anlatan
belgeseller nelerdir? Belgeselleri izlerken bu formları yansıtan özellikleri tespit ederek belgeselden notlar
çıkarınız.
10.1.1.6. Pekin Operası
XVIII. yüzyılın sonlarına gelindiğinde Pekin operası adlı verilen yeni
bir dramatik form ortaya çıkmıştır (Görsel 10.5). İmparatorun on
sekizinci yaş günü onuruna Pekin’e getirilen çeşitli yöresel tiyatro
gösterilerinin karışımı olan bir tür olarak kabul edilir. Bu kutlamadan
sonra Pekin’de kalan birçok topluluk birleşerek Pekin operasını
yaratmıştır.
Yazılı bir tiyatro oyunu bulunmayan Pekin operası daha çok gösterim
odaklıdır. Pek çok eserden alınan hikâyeler akrobatik gösterilerle
birleştirilir. Gösterimde yol haritası olması amacıyla taslak hâlinde
olay akışı oluşturulur. Özgün yazarı olmayan bu gösterimler hep Görsel 10.5: Pekin operasından bir sahne
mutlu biter. Her topluluk, her oyunu kendi sanatsal üslubuna göre
uyarlar.
Sahne Yapısı: Çin’de geleneksel tiyatro gösterimlerinin sahnelendiği bina bu oyunların yapısına uygun
olarak biçimlenmiştir (Görsel 10.6). Sahne alanı genellikle üzeri vernikli sütunların taşıdığı bir çatıyla kapatıl-
mıştır. Sahne platformunun etrafı tamamen açıktır. Sahne halıyla kaplıdır. Sahnenin arka tarafında iki kapı ve
bu kapıların arasına gerilmiş, üzerinde geleneksel işlemeler olan bir perde bulunur. Tiyatro yapısı, XX. yüzyıla
gelene kadar geleneksel Çin çayevleri düzenine uygun gelişmiştir.
Dekor, Aksesuar ve Kostüm: Pekin operası oyunlarında sahne dekoru ve aksesuarı olarak işlevsel bir tahta,
masa ve birkaç sandalye kullanılır. Bu gereçlerin farklı gelenekler içinde daha başka çeşitleri de kullanılmıştır.
Pekin operasında icracıları giydiren ve sahneyi hazırlayan yardımcılar bulunur. Bu yardımcılar işlerini yaparken
Çinli seyirciler, onların varlığını görmezden gelerek oyunun akışını kesintisiz takip eder (Görsel 10.7).
Sahne arkası
Soldaki sahne giriş kapısı
Sağdaki sahne giriş kapısı
Sahne
Parter bölümü seyir masaları
Seyir yerine giriş çıkış kapısı
Seyircilerin oturma sıraları
Görsel 10.6: Geleneksel Çin tiyatrosunun zemini Görsel 10.7
Pekin operasında kullanılan bir kostüm
187
UZAK ASYA KÜLTÜRLERİNDE TİYATRO
