Page 193 - TİYATRO TARİHİ 9

Noh tiyatrosu oyuncu ve oyun yazarlarının en büyük ismi Zeami Motokiyo’dur (Dzeami Motokiyo). Bu
tiyatronun yapısal özellikleri, amacı ve geleneklerini Zeami belirlemiştir. 1363-1443 yılları arasında yaşamıştır.
Oyunları hâlâ noh tiyatrosu repertuvarında oynanmaktadır.

Türler
Noh tiyatrosu oyunları, başkahramanlarına göre aşağıdaki gibi beş gruba ayrılır.

Türler

Tanrı Oyunları Savaşçı Oyunları Kadın Oyunları Delilik Oyunları Şeytan Oyunları

Başkahramanlar ruhları huzur bulamayan ve takıntıları olan kişilerdir. Genellikle aşk, şan ve şöhret gibi dünyevi
konuları yaşamlarının ana amacı hâline getirdikleri için acı çekerler. Her bir oyun kişisinin kalıplaşmış hareketleri
vardır.

Oyuncular
Oyun kişilerini canlandıran icracılar üç gruba ayrılır.

Oyun Kişileri

Oyuncular Koro Müzisyenler

Bu tiyatro formunun oyuncuları çocukluk çağlarından itibaren eğitime alınır. Yaşamlarının yirmi yılından fazlası,
bu sanatı öğrenmekle geçer. İcracılık konusunda mükemmelleşmek için kendilerini bu sanata adamaları
beklenir.

Noh Tiyatrosunda Sahne
Noh tiyatrosu sahnesi yaklaşık dört yüz yılda son şeklini
almıştır. Sahne ölçüsü yaklaşık bir metredir. Sahne, ana
sahne (butai) ve köprü bölümü (hashigakari) olmak üzere
ikiye ayrılır. Tapınaklarınkine benzer bir çatıyla örtülmüş
olan tiyatro binaları, yaklaşık beş yüz kişi kapasiteye kadar
çıkabilmektedir. Ana sahnenin çatısı dört sütun tarafından
yükseltilir, her bir sütunun kendi adı ve işlevi bulunur. Se-
yirci, oyunu ana sahne önünden ve köprülerin iki yanın-
dan izler. Oyunlarda sahne dekoru ve aksesuarı oldukça
sınırlı kullanılır. Genellikle bambudan yapılmış minyatür
ve oldukça yalın kulübe, tapınak ve tekne gibi gereçler
kullanılır. Oyunda kullanıldıktan sonra bir sahne görevlisi
tarafından sahneden alınır (Görsel 10.12).
š Görsel 10.12: Günümüzde Noh sahnesi ve oditoryumu
10.2.1.2. Kyogen

Kyogen, Japon tiyatrosunda geleneksel komedi türü olarak bilinen bir tiyatro formudur. Noh tiyatrosu formu
içinden çıkmış olması nedeniyle noh-kyogen olarak da adlandırılmaktadır. Uzun süren noh gösterimlerinde
seyircinin sıkılmaması için geliştirilmiş bir türdür.

Kyogenin amacı seyircisini güldürmektir. Bu yönüyle noh oyunlarının ağırbaşlı ve ciddi üslubundan ayrılır.
Bazı tiyatro bilimcileri kyogen formunu, Antik Yunan tiyatrosunda tragedyalar arasında oynanan satir türünün
Japon tiyatrosundaki karşılığı olarak görmektedir. Japon çizgi roman tiyatrosu olarak da adlandırılmaktadır.
Kyogen, İtalyan halk tiyatrosu commedia dell’arte formuna da benzetilmektedir. Japon kültüründe beliren ve
komik diyaloglardan oluşan ilk dram örneği olarak kabul edilir.

191
UZAK ASYA KÜLTÜRLERİNDE TİYATRO