Page 254 - TİYATRO TARİHİ 9
P. 254
II. Meşrutiyet Dönemi tiyatrosu olarak adlandırılan dönem içerisinde Türk edebiyatında Servetifünun, Fecri Âti
ve Millî Edebiyat gibi oluşumlar da yaşanmıştır. Bu dönemde Tanzimat Dönemi’ne göre daha nitelikli eserler
yazılmıştır (Tablo 14.1). Servetifünun Dönemi sanatçıları ise istibdat döneminin getirmiş olduğu baskılardan
dolayı tiyatro türü ile fazla ilgilenmemiştir.
Tablo 14.1: II. Meşrutiyet Dönemi Tiyatrosu Yazar ve Eserleri
YAZAR ESER
Şehbal yahut İstibdadın Son Perdesi, Yamalar, Hülle,
Hüseyin Suat Yalçın
Deva-yi Aşk, Çifteli Mikroplar
Mehmet Rauf Pençe, Cidal, Ceriha, Diken
Cenap Şehabettin Yalan, Körebe
Halit Ziya Uşaklıgil Kâbus, Füruzan, Fare
Baria, Sûkut, Mama Dadım Darılır, Köse Daniş ve
Ali Ekrem Bolayır
Kumpanyası, Engel
Reşat Nuri Güntekin Hançer, Eski Rüya, Taş Parçası, Gönül
Aka Gündüz Aşk ve İstibdat, Yarım Türkler, Muhterem Katil
Alemdar, Sivrisinekler, Aşk-ı Atik, Cereme, Dengi Dengine,
Tecdid-i Nikâh, Fırsat Yoksulu, Gücü Gücü Yetene, Kadın
İbnürrefik Ahmet Nuri
Tertibi, Gerdaniye Buselik, Harika, İki Ateş Arasında, İki
Bebek, İzdivaç Projesi
Türk Kızı, Köprülüler, İstanbul Efendisi, Lale Devri, Macun
Musahipzade Celâl Hokkası, Yedekçi, Kaşıkçılar, Atlı Ases, Demirbaş Şarl,
Moda Çılgınları, İtaat İlâmı, Fermanlı Deli Hazretleri
II. Meşrutiyet Dönemi’nde kadın oyun yazarları da ortaya çıkmıştır. Şair Nigar Hanım (1862-1918) Tasvir-i Aşk
ve Girive veya Suistimal adları ile bilinen oyunları, Ruhsan Nevvare ise Tahsin Nahid ile beraber Jön Türk adlı
oyunu kaleme almıştır. Halide Edip Kösem Sultan, Mes’adet Bedirhan Hasbihal, Zeliha Osman (Özen) ise
Ebedi Hisler oyununu yazmıştır.
Fehime Nüzhet Adalet Yerini Buldu ve Bir Zalimin Encamı adlı oyunların yazarıdır. Fehime Nüzhet Adalet Yerini
Buldu oyununu 1909’da Osmanlı Millî Zevki Selim Topluluğu’nda sahnelediği için kendisi ilk Türk kadın tiyatro
yönetmeni olarak da kabul edilmektedir.
Oyunculuk
II. Meşrutiyet Dönemi’nin önemli tiyatro oyuncularından bazıları Mardiros Mınakyan, Ahmet Fehim, Burhanet-
tin Tepsi, Muhsin Ertuğrul, Raşit Rıza, Şadi Fikret’tir.
Muhsin Ertuğrul bu dönemde tiyatronun gelişim göstermesinde önemli
görevler üstlenmiştir (Görsel 14.16). Cumhuriyet’in ilanından sonra
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrolarına dönüşecek olan
Darülbedayi’de ilk rol aldığı oyun Baykuş’tur. Bu oyunda göstermiş olduğu
performans, tiyatro çevresinde dilden dile yayılmış; İstanbul’da ve diğer
illerde Muhsin Ertuğrul’un oyunculuğu konuşulur hâle gelmiştir. Muhsin
Ertuğrul gerek tiyatroya kazandırdığı oyuncular gerekse çeşitli illerde
açılmasını sağladığı tiyatrolarla bir tiyatro adamı misyonu kazanmıştır.
Bütün bunların yanında seyirciyi eğiterek tiyatronun nasıl izlenmesi
gerektiği konusunda yazılar yazmış, Darülbedayi’de görev yaptığı sırada
daha fazla seyirci sayısına ulaşabilmek için neredeyse haftanın her
gününe oyunlar koymuştur.
Görsel 14.16: Muhsin Ertuğrul
252
14. ÜNİTE
