Page 251 - TİYATRO TARİHİ 9

C SIRA SİZDE
Ahmet Vefik Paşa’nın Zor Nikâhı, Tabibi Aşk; Teodor Kasap’ın İşkilli Memo adlı oyun metinlerini
okuyunuz. Oyunlardan hareketle aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Oyunların dramatik örgüsü nedir?
2. Oyunlardaki komedi unsurları nelerdir?
3. Oyunlardaki geleneksel Türk tiyatrosu ögeleri nelerdir?
4. Oyunlar hangi akım özelliklerini yansımaktadır?
5. Oyunlardaki sosyal, ekonomik, psikolojik ögeler nelerdir?

14.2. İKİNCİ MEŞRUTİYET DÖNEMİ’NDE TİYATROYA GENEL BAKIŞ

23 Temmuz 1908’de ilan edilen II. Meşrutiyet ile 29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyet’in ilan edilmesi arasında
kalan dönem Meşrutiyet tiyatrosu olarak kabul edilmektedir. Bu süreç içerisinde yaşanan tarihsel ve toplumsal
gelişmelerin tamamı, yazılan tiyatro oyunlarına ve diğer edebi eserlere yansımıştır.

II. Meşrutiyet Dönemi’nde tiyatro, bu dönem öncesi ve sonrasındaki gelişmelere göre birtakım farklı özellikler
kazanmıştır. İstibdat döneminin bitmesi ile tiyatroya ilgi artmıştır. Tiyatro, hürriyetin ilanı karşısında halkın
sevincini gösterme araçlarından biri olmuştur. Tanzimat Dönemi’nde daha çok Osmanlı Ermenilerinin çabasıyla
gelişme gösteren tiyatro oyunculuğu Meşrutiyet Dönemi’nde Müslüman tebaadan kişilerin de sahneye
çıkmasıyla gelişmeye devam etmiştir.

METİN ANLAMA VE YORUMLAMA

1908’DEN SONRA TİYATROMUZ
...........................................
Tiyatro yaşamımızdaki bu karışıklık ve düzensizlik hali, Operatör Cemil Paşa’nın Şehreminiliği
(Belediye Başkanlığı) zamanında (1914), Fransa’dan ünlü tiyatro adamı Antoine’ın getirilmesine
dek sürecektir. Yalnız bu arada, “Osmanlı Donanma Cemiyeti Tiyatro Trupu” yedi, sekiz ay süren
çalışmasıyla tiyatroseverleri mutlu etmiş, ayrıca hem tiyatrocular, hem de Donanma Cemiyeti
para kazanmıştır.

Donanma Cemiyetinde sanatsever bir müdür olan Ziya Bey, bu oyunculardan Cemiyetin
yararlanmasını fırsat bilerek, ünlü oyuncuların bir çoğunu trupa toplamıştı. Kadroya
katılanlar, Şadi, Nurettin Şefkati, Muvahhit, Saffet, Hakkı Necip Beyler, Toplayan, Şahinyan,
Çobaniyan, Dülgeriyan Efendiler, Şehper (Zabel), Kınar, Aznif, Virjin, Agavni, Eliza Hanımlardı.
Bunlara Donanma Cemiyeti ayda altı ile onbeş lira arasında maaş veriyordu. Sanatkârlar
yalnız rolleriyle ilgileniyorlar, ne para ne de yönetim işlerine karışıyorlardı. Tiyatronun
repertuarını komediler, vodviller, melodramlar oluşturuyordu. Cemiyetin üyelerinden Salâh
Cimcoz, Hüseyin Suat, İbnirrefik Ahmet, Nurettin Beyler repertuarın hazırlanmasına edebi
kurul olarak yardımcıydılar.
...........................................
Mücap Ofluoğlu, Dünya Bir Sahnedir

Aşağıdaki soruları metinden hareketle cevaplayınız.

1. II. Meşrutiyet Dönemi’nde tiyatro topluluklarının tiyatroya katkıları nelerdir?
2. II. Meşrutiyet Dönemi’nde tiyatro yöneticilerinin tutumu tiyatronun gelişmesini hangi yönlerden
etkilemiş olabilir?

249
TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E TÜRKİYE’DE TİYATRO