Page 250 - TİYATRO TARİHİ 9
P. 250
14.1.1.2. Birinci Meşrutiyet Dönemi Tiyatrosunun Genel Özellikleri
I. Meşrutiyet Dönemi’nde yazılan oyunlar, Tanzimat Dönemi’nin ikinci yarısında olduğu gibi sahnelemeye uygun
metinler değildir. Tanzimat Dönemi’ndeki yazar ve oyuncular bu dönemde de tiyatro faaliyetlerine devam
etmiştir. Bunun yanı sıra II. Abdülhamit döneminde Yıldız Sarayı Tiyatrosu kurulmuş ve burada operetler
sahnelenmiştir.
I. Meşrutiyet Dönemi’nde tiyatronunözellikleri ve tiyatroda yaşanan gelişmeler şunlardır:
Oyunlardaki diyaloglar uzun paragraflardan oluşmaktadır.
Konular tarih veya bireysel sorunlardır.
Oyunlarda genel olarak perde sayısı fazladır.
Oyunlarda Arapça ve Farsça sözcükler fazla olmakla birlikte üslup
bakımından düzensizlik söz konusudur.
Oyunlardaki kişiler ya iyi ya da kötüdür. Bu yönüyle oyunlar romantik
tiyatroyla benzerlik göstermektedir.
Oyun sonlarında beklenen bir son vardır. İyiler ödüllendirilir kötüler
cezalandırılır.
I. Meşrutiyet Dönemi tiyatrosunun gelişiminde Tanzimat ve Servetifünun
yazarları etkili olmuştur. Bu dönemde kendisinden sonra gelen birçok yazara Görsel 14.12
edebi anlamda öncülük eden yazar, Recaizâde Mahmut Ekrem’dir (Görsel Recaizade Mahmut Ekrem
14.12). Recaizâde Mahmut Ekrem, tiyatro yazınında yeniliği ön plana çıkaran
ve Batılı anlamda eserler veren bir yazardır. Afife Anjelik, Atala yahut Amerika
Vahşileri, Vuslat yahut Süreksiz Sevinç, Çok Bilen Çok Yanılır olmak üzere dört
oyun yazmıştır.
Bu dönemde şiirleriyle ön plana çıkan fakat tiyatro alanında da oldukça
fazla eser yazan isim Abdülhak Hamit Tarhan‘dır (Görsel 14.13). Eserlerinin
birçoğunu oynanmak için değil okunmak için yazmıştır. İçli Kız, Macerayı Aşk,
Sabr ü Sebat, Duhter-i Hindu, Nazife, Eşber, Tarık yahut Endülüs Fethi, İbn-i Musa
yahut Zatül-Cemal, Finten, Zeyneb yahut Tecrübe-i Kader, Sardanapal, Liberte
yazdığı oyunlardan bazılarıdır.
I. Meşrutiyet Dönemi içerisinde Servetifünun topluluğunun hemen hemen Görsel 14.13
bütün sanatçıları tiyatro ile ilgilenmiştir. Bu dönemde Servetifünun sanatçıları Abdülhak Hamit Tarhan
telif, uyarlama ve çeviri tiyatro eserleri yazmıştır.
Q ARAŞTIRINIZ
Kanun-i Esasi’nin Osmanlı tarihindeki önemi nedir?
METİN İNCELEME
Teodor Kasap’ın Pinti Hamit adlı oyun metnini okuyunuz. Aşağıdaki sorular doğrultusunda
metni inceleyiniz.
1. Oyunun konusu nedir?
2. Oyunun dramatik örgüsü nasıldır?
3. Oyunun başkahramanı kimdir?
4. Oyunun başkahramanının oyundaki işlevi nedir?
5. Oyundaki çatışma unsurları nelerdir?
6. Oyundaki kişiler kimlerdir? Kişilerin fiziksel ve psikolojik özellikleri nelerdir?
7. Oyun, Tanzimat ve I. Meşrutiyet tiyatrosunun hangi özelliklerini göstermektedir?
8. Oyun, hangi akım türünün özelliklerini göstermektedir?
9. Oyun, yazıldığı dönemin hangi sosyal ve kültürel ögelerini yansıtmaktadır?
10. Oyundaki geleneksel Türk tiyatrosu unsurları nelerdir?
248
14. ÜNİTE
