Page 40 - TİYATRO TARİHİ 9
P. 40
3. Komedyanın kökeni Atina komedyasına etkisi kesin olarak belirlenemeyen, MÖ V. yüzyılda yaşayan
Sicilyalı ozan Epikarmos’tur. Düşünsellik ve gülmeceyle örülmüş oyunlarının nükte açısından yoğun
olduğu ancak kahkaha attıracak kadar güldürücü olmadığı ileri sürülür.
4. Komedya kent dionysialarına kabul edilene kadar yazar Chonides’in (Konides) Kuşlar, İncir Sinekleri
ve Kurbağalar adlı oyunları vardır. Bunun yanı sıra Kratinus’un günümüze ulaşmayan yirmi bir oyunu
bulunduğu ve ilk komedya yazarı olduğu düşünülmektedir.
Komedya türünün genel ilkeleri şunlardır:
Gülünçlük, aksaklık ve kusurlardan doğmaktadır.
Her kötü olan veya aksaklık gösteren durum taklit edilmez, gülünç durumlara da yer verilir.
Gülünç unsurların içinde acı yoktur. Tragedyadaki acı ve üzüntünün sonrasındaki katharsis durumu
komedyada gülme ögesi ile sağlanır.
Komedyada gerilim yumuşaktır. Seyirci heyecanlandırılmaktan çok meraklandırılır.
Tragedyalarda duygulara, komedyalarda gerçekçiliğe daha çok önem verilir.
Komedyada kişiler genellikle bir aksiyon içerisinde yer alır ve gülünç unsurlarda bu aksiyon ögelerinden
faydalanılır.
Oyunda kostüm ve maskenin önemli bir yeri vardır. Oyuncular neredeyse bütün oyunlarda maske kullanır.
Giydikleri kostümler hakkında her ne kadar yeterli bilgi günümüze kadar ulaşmasa da kostümlerin nasıl
olacağı yönündeki çıkarımlara oyun metinlerinden ulaşılabilmektedir.
Komedyanın Tarihsel Dönemleri
Komedya, tarihi açıdan eski, orta (geçiş) ve yeni komedya olmak üzere üç döneme ayrılır. Komedyanın bu
dönemlere ayrılmasındaki ana etken zaman farkı değil toplumun yaşadığı savaşlar ve yönetim değişiklikleridir.
Komedyanın Tarihi Dönemleri
Eski Komedya Orta Komedya Yeni Komedya
Eski Komedya
MÖ V. yüzyılda Atina’da gelişim gösteren komedyadır. MÖ V ve IV. yüzyılın ürünüdür. Eski komedyaya dair
bilgilere Aristophanes’in bugüne kalan on bir yapıtından ulaşılabilmektedir. Eski komedya yazarları, keskin
taşlamaları ve töre komedyalarıyla tanınmıştır (Tablo 2.1).
Tablo 2.1: Eski Komedya
DÖNEM ÖNEMLİ OLAYLAR ÖZELLİKLER YAZARLAR VE TÜRLER
» MÖ V. yüzyılda Perslere » Oyunlarda toplumu » Taşlama ustası
karşı kazanılan savaştan güldürme aracılığıyla eğitme, olan Kratinus ve
sonra Peisistratos’un arındırma ve iyileştirme Aristophanes
(Pesistratos) Atina’da amacı güdülmüştür. » Töre komedyasının ilk
Eski Komedya büyük bir güç
(MÖ V ve IV. kazanması » Koro, önemli bir işleve örneklerinin yaratıcısı
yüzyıl) » Aristokrasinin yerini sahiptir. Oyunda ortaya olan Krates
atılan tartışmayı alevlendiren
demokrasiye bırakması parabasis bölümünde » Eski komedya türünün
en iyi örneklerini
» Atina’nın büyük bir seyirciye yazar adına hem Kratinus hem de
sanat ve üretim merkezi seslenen koro, Atinalıların Krates’ten faydalanarak
hâline gelmesi aklı ve vicdanı gibidir. yazan Aristophanes
38
2. ÜNİTE
