Page 115 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

NEFRONUN YAPISI VE İDRAR OLUŞUMU

• Distal tüp, Henle kulpunun çıkan kolundan sonra devam eden kısımdır. Burada bikarbonat iyonlarının, suyun ve tuzun
geri emilimi devam eder.

DİKKAT
+
+
Böbrek üstü bezinin kabuk bölümünden salgılanan aldosteron hormonu sayesinde distal tüpe K salgılanır, Na geri
+
+
emilir. Böylece vücut sıvılarının K ve Na konsantrasyonlarının ayarlanması sağlanır.
Distal tüpte su geri emilimi, hipofiz bezinin arka lobundan salgılanan antidiüretik hormon (ADH) tarafından kontrol edilir.
Yüksek ADH düzeyinde tüpün bu bölümü suya karşı geçirgendir. ADH yokluğunda ise suya geçirgenlik azalır. Bu özellik
+2
idrarın seyreltilmesi veya yoğunlaştırılmasında önemlidir. Ca geri emilimi, D vitamini etkisiyle gerçekleşir.
+
• Distal tüp boşluğunda kontrollü olarak H iyonu salgılanması ve bikarbonat iyonunun geri emilimi, vücut sıvılarının pH
değerinin düzenlenmesine katkı sağlar.
KRİTİK BİLGİ
Alkol alınması ADH salınımını önler. Bu durum, su geri emilimini azaltarak çok miktarda su kaybına neden olur ve idrara
çıkma sıklığını artırır.
• İdrar toplama kanalı distal tüpün bağlandığı, süzüntünün havuzcuğa taşınmasını sağlayan kanaldır.

• Suyun ve suda çözünen maddelerin geri emilimini gerçekleştirir.
• İdrar toplama kanalında difüzyonla bir miktar üre geri emilir.

NOT

Süzüntü, nefronda ve idrar toplama kanalında işlenerek idrara dönüşür. O yüzden bu kısım; idrarı işleyen son yer
olması nedeniyle idrarla atılacak çözünür maddelerin, vücut dokularına geri emilecek maddelerin ve su miktarının ayar-
lanmasında çok önemli rol oynar.

DİKKAT
Eşik değer, bir maddenin kanda bulunması gereken miktar olarak değerlendirilir. Emilimi gerçekleşecek maddeler kanda
yeterli miktarda bulunuyorsa (madde miktarı eşik değerin üzerindeyse) geri emilim gerçekleşmez. Örneğin, bazı amino
asitlerin kandaki konsantrasyonu eşik değerin üzerinde ise geri emilim gerçekleşmez ve fazla amino asit idrarla dışarı atılır.

Salgılama

İdrar oluşumu
BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 115