Page 117 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

BIYOLOJI

KONU HOMEOSTASİDE BÖBREKLERİN ROLÜ, ÜRİNER SİSTEM
ÖZETİ RAHATSIZLIKLARI VE SAĞLIKLI YAPISININ KORUNMASI
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

HOMEOSTASİDE BÖBREKLERİN ROLÜ

Üriner sistem sadece kanın temizlenmesinde ve alyuvar üre-
timinde değil, vücutta homeostasinin sağlanmasında da görev
alır. Özellikle hormonlarla ve asit-baz tampon sistemleri ile ka-
nın basıncını, hacmini ve pH dengesini düzenlemede rol oynar.

Hipofiz bezinin arka lobundan salgılanan antidiüretik hor-
mon (ADH, vazopressin) ve böbrek üstü bezlerinden sal-
gılanan aldosteron hormonu homeostasinin korunmasında
ve böbreklerin sağlıklı çalışmasında etkilidir.
ADH kan plazması ozmotik basıncı arttığında hipofiz bezin-
den salgılanır. ADH, böbrek toplama kanallarının duvarın-
daki epitel hücreleri etkileyerek suyun geri emilimini sağlar.
Aldosteron hormonu vücut sıvılarında mineral miktarının
dengede tutulmasında görev alır. Aldosteron nefronların
distal tübüllerini ve toplama kanallarını etkileyerek sodyumun
ve suyun geri emilimini sağlar. Ayrıca potasyumun idrarla dı-
şarı atılımını da artırır. Böylece vücut sıvılarının su ve iyon
dengesi korunur.

Kanın ozmotik basıncının ADH ile kontrolü

Asit-Baz Dengesi
• Asidik ve bazik özelliğe sahip moleküllerin miktarlarındaki deği-
şiklik vücut sıvılarının pH dengesini etkiler.
• Vücut sıvılarının pH düzeyi dar sınırlar içerisinde tutulur. Örne-
ğin, kanın pH değeri 7,35-7,45 arasında dengededir. Bu denge-
nin bozulması sorunlara neden olur.
+
CO + H O H CO H + HCO –
2 2 2 3 3 • Kan pH değerinin 7,35’in altında olması na asidoz, 7,45’in üs-
Bikarbonat iyonu Karbonik asit tünde olmasına ise alkaloz denir. Alkaloz ve asidoz durumla-
+
rında H iyonlarının konsantrasyonunu dü zenlemek için asit-baz
tampon sistemleri devreye girer.
+
• Dokularda solunum sonucu oluşan CO , H O ile birleşerek H
2
2
ve bikarbonat iyonlarına dönüşür. Bu olay tersinirdir.
+
• Ortamda CO miktarı arttıkça H iyonları artar ve pH düşer. Böb-
2
–
+
rekler tampon görevi görerek H iyonlarını uzaklaştırır ve HCO
3
eksi oksijenin üzerinde olacak iyonlarının geri emilimini sağlar.
Böylece pH değerinin tekrar artarak dengelenmesini sağlar.
BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 117