Page 163 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

PROTEİN SENTEZİNİN MEKANİZMASI

Ribozom, polipeptit sentezinin gerçekleştiği
yapıdır. Ribozom, büyük ve küçük olmak
üzere iki alt birimden oluşur. Bu birimler pro-

tein sentezinde bir araya gelir. Ribozomun
büyük alt biriminde üç bölge vardır. Birinci
bölge (A), tRNA’nın bağlandığı ve kodon
ile antikodon eşleşmesiyle okuma olayının
gerçekleştiği yerdir. Bölge (P) polipeptidin
uzadığı yer, üçüncü bölge (E) ise tRNA’nın
ribozomu terk ettiği yerdir.
Ribozomun yapısı

• Translasyon; başlama, uzama ve sonlanma olarak üç ana basamakta gerçekleşir.
Başlama: mRNA, ribozomun küçük alt birimine bağlanır. mRNA’daki AUG başlatma kodonuna karşılık gelen UAC antiko-
donuna sahip tRNA, metiyonin amino asidini ribozoma getirir. Geçici hidrojen bağları kurularak kodon antikodon eşleşmesi
gerçekleşince ribozomun küçük alt birimi büyük alt birimine bağlanır ve polipeptit sentezi başlar.

Translasyonun başlama safhası

Uzama: mRNA’nın ribozom alt birimleri arasında kaymasıyla tRNA, taşıdığı amino asitle 2. bölgeye gelir. Boşta kalan 1.
bölgeye yeni tRNA gelir. Yine antikodon kodon eşleşmesi ve okuma gerçekleşir. 2. bölgede bulunan tRNA, taşıdığı amino
asidi 1. bölgedeki tRNA’nın taşıdığı amino asit üzerine ekler. Bu sırada amino asitler arasında peptit bağı oluşur. Peptit
bağı oluşumunda büyük alt birimde bulunan rRNA enzim olarak görev alır. Amino asidini bırakan tRNA 3. bölgeye geçer ve
ribozomu terk eder. Bu olaylar, mRNA’daki şifrelerin tümü okununcaya kadar tekrarlanır. Böylece amino asitler polipeptite
mRNA'daki kodon sırasına göre eklenir.

Translasyonun uzama safhası

BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 163