Page 190 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

OKSİJENLİ SOLUNUMUN EVRELERİ

Besinlerin Oksijenli Solunuma Katılma Yolları
Canlılar hücresel solunumda enerji kaynağı olarak sırasıyla karbohidrat, lipid ve protein kullanır.
• Karbohidratlar, ilk önce hidrolizle monomerleri olan glikoza sindirilir. Glikoz, önce glikoliz safhasında piruvata kadar
parçalanır. Piruvat mitokondriye geçerek asetil CoA’ya dönüşür, krebs ve ETS evrelerinden geçerek CO ve H O’ya
2 2
kadar parçalanır.
• Lipitler, hidrolizle gliserol ve yağ asitlerine sindirilir. Gliserol, 3 C’lu bileşik olan PGAL’den tepkimelere katılarak pirü-
vata dönüşüp solunum tepkimelerine katılır. Yağ asitleri bir dizi reaksiyonla 2C’lu parçalara ayrılır. Bu parçalar 2 C’lu
asetil CoA şeklinde sitrik asit döngüsüne girer.
• Protein, ilk önce hidrolizle monomerleri olan amino asitlere sindirilir. Hidroliz sonucu oluşan amino asitlerin amin grubu
amonyak (NH ) hâlinde ayrılır (deaminasyon). Daha sonra karbon sayılarına göre 2 C’lu aminoasitler asetil CoA’dan, 3
3
C’lu amino asitler piruvattan, 4 ve daha fazla C’lu amino asitler ise Krebs döngüsünden solunum tepkimelerine katılır.

Farklı organik moleküllerin oksijenli solunum tepkimelerine katılım basamakları
Oksijenli Solunum Reaksiyonları İle İlgili Deney

Deney adı: Bezelyelerde Solunum
Amaç: Bezelye tohumlarında oksijenli solunumu gözlemlemek
Araç ve Gereçler: Çimlenen bezelye taneleri, balon joje (ölçü balonu), cam boru, beherglas, KOH, renkli bir sıvı
Uygulama Basamakları
• Bu etkinlik için CO tutma özelliğine sahip potasyum hidroksit (KOH) kristallerini, çimle-
2
nen bezelye taneleri ile birlikte bir balon joje içine yerleştiriniz.
• Daha sonra, balon jojeyi, şekilde görüldüğü gibi bir ucu renkli sıvıya batırılmış kılcal
boru ile birleştiriniz. Bir süre sonra bezelyelerin solunum yapması ile ortamdaki O alı-
2
nıp ortama CO verilir. Dışarıya verilen bu CO , KOH kristalleri tarafından tutulur ve
2 2
kılcal boruda azalan hacim kadar renkli sıvı yükselir.
Sonuç:
• Çimlenme sırasında tohumların havadan alınan O sayesinde oksijenli solunum yaptı-
2
ğını nasıl tespit ettiniz? Açıklayınız.

190 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - AYT