Page 191 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

BIYOLOJI

KONU OKSİJENSİZ SOLUNUM, FOTOSENTEZ VE SOLUNUM İLİŞKİSİ
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

OKSİJENSİZ (ANAEROBİK) SOLUNUM
Besin moleküllerinin canlı hücrelerde oksijen kullanılmadan yıkılması sırasında ETS yardımıyla ATP üretilmesine oksijensiz
solunum denir.
Oksijensiz solunum;
• Bazı bakteri ve arkelerde görülür.
• Elde edilen enerji miktarı oksijenli solunuma göre daha azdır.
• Glikoz, CO ve H O’ya kadar parçalanmaz ve tamamen okside olmaz.
2 2
• Son elektron alıcısı, O dışında genellikle bir inorganik moleküldür.
2
• ETS’deki son elektron alıcısı olan inorganik maddelerin elektron çekim güçleri zayıftır. Bu nedenle üretilen ATP miktarı azdır.
+
–
• Anaerobik solunumda kullanılan elektron alıcılarından bazıları nitrat (NO ), ferrik demir (Fe ), sülfat (SO 4 2– ), karbonat
3
3
(CO 2– ) ve CO gibi bileşiklerdir.
3 2
Örneğin bataklıkta yaşayan bazı bakteriler besin moleküllerinden kopardıkları elektronları sülfat iyonuna aktarır. Elektron-
ları alarak indirgenen sülfat, hidrojen sülfür (H S) oluşumunu sağlar. ETS’de elektronların taşınması sırasında açığa çıkan
2
enerji ile ATP sentezlenir. Bataklıklardan çürük yumurta kokusunun gelmesinin nedeni oksijensiz solunum yapan bakteri-
–
lerin oluşturduğu H S’dir. Ayrıca toprakta ve suda bulunan nitrat (NO ), oksijensiz solunum yapan bakteriler tarafından N
2 3 2
ye (moleküler azota) dönüştürülür. Bu bakteriler, oksijensiz ortamda ETS’lerinde son elektron alıcısı olarak nitratı kullanır.
–
NO elektron alarak birkaç basamakta moleküler azota dönüşür. Denitrifikasyon adı verilen bu olay biyosferdeki azot
3
dengesinin korunmasına katkı sağlar.
• Oksijensiz solunumda substrat düzeyinde fosforilasyon ve oksidatif fosforilasyon ile ATP üretilir.
Glikoz
(6C)
2 ATP
GLİKOLİZ 2NAD + 2 ADP + 2P
2NADH + 2H + i
4 ADP + 4P
i
4 ATP

2Piruvat
(3C)

NAD +
NADH+ H + CO 2

Krebs
döngüsü ADP + P i
FAD
FADH ATP
2

ETS ETS
–
3+
Oksijen dışında (SO 4 2– , NO , CO 3 2– , Fe , CO gibi)
2
3
inorganik bir
elektron alıcı ATP
Oksijensiz solunum evreleri
BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 191