Page 193 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

OKSİJENSİZ SOLUNUM, FOTOSENTEZ VE SOLUNUM İLİŞKİSİ

KEMİOSMOTİK GÖRÜŞ
Ökaryotların mitokondrisinde ve kloroplastlarında, prokaryotların hücre zarında ETS yardımıyla ATP sentezi kemiosmotik
görüş ile açıklanır. Bu görüşe göre mitokondri ve kloroplastlarda zarın iki tarafındaki proton yoğunluğu farkına bağlı olarak
ortaya çıkan proton itici gücüyle ATP sentezlenir.
+
+
• Fotosentezde NADP ve hücresel solunumda NAD ve FAD molekülleri ile taşınan hidrojenlerin elektronları, ETS’ deki
taşıyıcı moleküllere aktarılır.
• ETS’de taşınan elektronlar, yüksek enerji düzeyinden düşük enerji düzeyine iniş eğilimindedir.
• ETS’de elektronların taşınımı ile açığa çıkan serbest enerjinin bir kısmı ısı olarak dışarı verilir. Bir kısmı ise iç zarın
çevrelediği sıvı ortamdaki hidrojenlerin protonlarını, ETS molekülleri aracılığı ile iç ve dış zar arasındaki boşluğa pom-
palamada kullanır.
• Zarlar arası boşluktaki proton yoğunluğu, iç zarın çevrelediği sıvı ortama göre daha yüksek olur. İç zarın iki tarafındaki
proton yoğunluğu farkı bir potansiyel enerji oluşturur.
• Protonlar, zarlar arası boşluktan sıvı ortama dönme eğilimde olsa da iç zar protonlar için geçirgen değildir. İç zarda yer
alan ATP sentaz enzimi, protonların sıvı ortama geri dönmelerini sağlayan bir kanal oluşturur.
• Protonların sıvı ortama geçişi, ATP sentazı aktif hâle getirerek ATP sentezini gerçekleştirir.
• Zarlar arasındaki boşluk ile sıvı ortam arasında elektriksel yük farkı oluşur.
• Elektron akışı, elektron çekim gücü yüksek olan oksijen molekülüne doğrudur.
• Oksijen, ETS’nin son elektron alıcısıdır.

• Oksijenli solunumda oksijen, ETS’nin son molekülüne gelen elektronları alarak elektron akışının ve ATP molekülünün
sentezinin sürdürülmesini sağlar.
+
• Elektron kazanan oksijen, elektronunu kaybetmiş bir çift proton (2H ) ile birleşerek suyu oluşturur.
• Oksijensiz solunumda ise sülfat, nitrat, karbonat veya demir son elektron alıcısı olarak kullanılır.

MİTOKONDRİ KLOROPLAST

+
H yoğunluğu yüksek
Difüzyon
Zarlar arası H + Tilakoit
bölge boşluk

Tilakoit
İç zar zar

ATP
Matriks Sentaz Stoma

+
H yoğunluğu düşük ADP + P
İ
ATP
H +
Mitokondri ve kloroplastta elektron taşıma sistemi

BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 193