Page 197 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

BIYOLOJI

KONU MERİSTEM DOKU
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

MERİSTEM DOKU
Çiçekli Bitkilerin Temel Kısımları
• Karasal ortama uyum sağlamış bitkilerde toprak üstü ve
toprak altı olmak üzere iki organ sistemi bulunur.
• Toprak altı organ sistemine kök sistemi, toprak üstü organ
sistemine sürgün sistemi denir.
• Bitkiler temel ihtiyaçlarını toprak, hava ve sudan karşılar.
• Kök sistemi; bitkiyi toprağa bağlayan, mineralleri ve suyu
almasını sağlayan, hormon üreten organdır.
• Sürgün sistemi bitkinin toprak üstünde bulunan gövde, yap-
rak, çiçek ve meyveden oluşan kısmıdır.

• Kökler besin ihtiyacını sürgün sisteminden karşılar. Sürgün
sisteminin de kökten gelecek suya ve minerallere ihtiyacı
vardır. Bu yüzden kök ve sürgün sistemi birbirlerine bağlıdır.
Kapalı tohumlu bir bitkinin temel kısımları
Meristem (Bölünür) Dokunun Genel Özellikleri
• Bitkilerde büyümeyi kök ve gövde uçlarındaki büyüme bölgelerinde bulunan meristem hücreler sağlar.
• Meristem hücreleri; canlı, bol sitoplazmalı, büyük çekirdekli ve ince çeperlidir. Bu hücrelerin metabolizmaları hızlıdır.
• Hücreleri arasında boşluk yok denecek kadar azdır.
• Koful bulundurmayan ya da küçük kofullara sahip olan hücrelerdir.
• Meristem hücrelerinin en önemli özelliği, sürekli bölünebilme yeteneğine sahip farklılaşmamış hücrelerden oluşmasıdır.
• Meristem hücreler, bitkilerde boyca uzamayı ve enine kalınlaşmayı sağlar. Bu hücrelerinin bölünmesiyle meydana
gelen yeni hücreler farklılaşarak örtü, temel ve iletim dokularını meydana getirirken büyüme bölgelerinde mitozla yeni
meristem hücreleri sürekli üretilir.
• Bitkilerde primer (birincil) büyüme ve sekonder (ikincil) büyüme olarak iki tip büyüme gerçekleşir.
• Bitkinin gövde ve köklerinin ucunda bulunan birincil meristem hücreleri primer büyümeyi sağlar. Primer büyüme, bitki-
nin yaşamı boyunca devam eden ve boyca uzamayla sonuçlanan büyümedir.
• Sekonder büyüme odunsu bitkilerde kök ve gövdenin kalınlaşmasını sağlayan büyümedir. Bu büyüme, ikincil meris-
tem olarak adlandırılan hücreler tarafından gerçekleştirilir.
• Otsu bitkilerde sadece primer büyüme görülür. Odunsu bitkilerde ise primer büyüme ve sekonder büyüme aynı anda
gerçekleşir.
• Meristem doku hücreleri bulundukları yere ve kökenlerine göre incelenir.
Bulunduğu Yere Göre Meristem Hücreler

Bitkinin büyümesinde, gelişmesinde uç (apikal) meristem ve yanal
(lateral) meristem görev yapar.

¡ Uç Meristem (Apikal Meristem)

• Uç meristem bitkinin kök, gövde, dal ucu gibi kısımlarında bulunur.
• Bitkinin boyca uzamasını sağlar.
• Kök ucu meristemi, kökün uzayarak toprak içinde derinlere in-
mesini sağlar. Böylece bitki, kökleriyle daha çok su ve mineral
alır. Kök ucunda meristem hücreler, kaliptra (kök şapkası, yük-
sük) adı verilen yapı ile korunur.

Bitkide meristem bölgeleri
BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 197