Page 195 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

FERMANTASYON

Laktik Asit Fermantasyonu
• Bazı bakterilerde ve mantarlarda, omurgalıların çizgili kaslarında ve memelilerin olgun alyuvar hücrelerinde görülür.
Bunun yanında kalp kasına yeterli oksijen gelmediği durumlarda kalp kası, enerji ihtiyacını laktik asit fermantasyonu
yaparak giderir.
• Glikoliz sonucu oluşan piruvatın enzimler kullanarak laktik aside dönüşmesi ile gerçekleşir.
+
• Laktik asit fermantasyonunda glikoz, 2 molekül piruvata kadar parçalanır. Oluşan piruvatlar, ortamdaki 2NADH+ 2H
+
moleküllerinin hidrojenlerini alarak laktik asit moleküllerine dönüşür. Bu sayede serbest kalan NAD molekülleri tekrar
glikoliz reaksiyonlarına katılabilir. Böylece glikoliz reaksiyonlarının devamlılığı sağlanır.
• ATP sentezi glikolizde gerçekleşir. Laktik asit fermantasyonunda etil alkol fermantasyonundan farklı olarak asetaldehit
oluşumu ile karbondioksit çıkışı görülmez.

• Laktik asit fermantasyonu sonucunda 1 molekül glikozdan 2 molekül laktik asit oluşur. Glikoliz safhasında substrat
düzeyinde fosforilasyonla toplam 4 ATP (net 2 ATP) sentezlenir.

Glikoz + 2 ATP 2 Laktik asit + 4 ATP

• İnsanlarda çizgili kas hücreleri, yeterli oksijenin olmadığı durumlarda laktik asit fermantasyonu ile ATP üretir. Yoğun
kas egzersizleri veya kas gücü gerektiren işlerin başlangıcında ATP üretmek için gerekli olan oksijen yeterli miktarda
sağlanamayabilir. Bu durumda kas hücreleri laktik asit fermantasyonu da yaparak gerekli olan enerji ihtiyacını karşılar.
Yoğun egzersiz hareketleri yapılması veya maç öncesi yapılan ısınma hareketleri, az miktarda laktik asidin oluşmasını
sağlayarak kaslara uyarıcı etki yapar. Böylece kasların daha iyi çalışması sağlanmış olur.
• İnsanda çizgili kas hücreleri glikozu tamamen CO ve H O’ya parçalarken düz kas hücreleri oksijenli ortamda bile
2 2
piruvattan laktik asit üretir. Ancak bu laktik asit üretimi oksijenli ortamda gerçekleştiği için araştırmacılar, bunu ferman-
tasyon olarak kabul etmezler. Kasta biriken laktik asit bir saat içinde oksidasyon için diğer dokulara ya da glikoz ve
onun depo şekli olan glikojene dönüşmek üzere karaciğere gönderilir.

• Laktik asit fermantasyonu endüstride yoğurt, peynir, turşu, boza, salamura zeytin üretiminde kullanılır. Sütten elde
edilen yoğurt ve kefir, tahıllardan elde edilen tarhana ve boza, et ürünlerinden elde edilen sucuk ve pastırma, çeşitli
meyve ve sebzelerden elde edilen sirke ve turşular fermente ürünlere örnek olarak verilebilir. Fermantasyon; besinleri
koruma, zararlı mikroorganizmaları öldürme ve bağışıklığı güçlendirme gibi birçok biyolojik işleve sahiptir.

BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 195