Page 31 - Konu Özetleri AYT Sosyoloji

SOSYALLEŞMENİN AŞAMALARI VE SOSYALLEŞMENİN TOPLUMSAL İLİŞKİLER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yetişkinlik:
Yetişkinlik dönemi, çocukluk ve ergenliğe kıyasla daha uzun bir dönemdir. Bu yüzden genç yetişkinlik ve ileri yetişkinlik
olarak iki döneme ayrılarak ele alınır. Ortalama 20-40 yaş aralığı genç yetişkinlik, 40-65 yaş aralığı ise ileri yetişkinlik ola-
rak kabul edilir. Genç yetişkinlik döneminde sosyalleşme, bireyin toplumdaki konumunu belirlemek üzere eğitim, iş, aile
gibi konularda kritik kararların alınması ve uygulanması ile kendini gösterir. Bu kararların birçoğu toplumsal beklentilerle
şekillenir. İleri yetişkinlik dönemindeki sosyalleşme sürecinde ise alınan kararların sonuçları daha net bir biçimde görülür
ve muhasebesi yapılarak yeni kararlar alınabilir. Örneğin bireyler erken yetişkinlik döneminde seçtikleri mesleği ilerleyen
dönemde değiştirerek yeni bir meslek edinebilirler. Tüm yetişkinlik dönemi meslek edinme, iş bulma, aile kurma, olabile-
cek tüm değişimleri organize etme gibi birçok sorumlulukla baş edilmesi gereken bir dönemdir ve toplumsal beklentiler bu
dönemde alınacak kararları büyük oranda şekillendirir.

Yaşlılık:
Yetişkinliğin son dönemi olarak kabul edilen yaşlılığın tanımı ve algısı toplumdan topluma farklılık göstermektedir. Dola-
yısıyla bireylerin bu dönemdeki sosyalleşme süreçlerini nasıl yaşadıkları, içinde yaşadıkları toplumun değerler sistemiyle
doğrudan ilişkilidir. Ancak hangi toplumda olursa olsun yaşlıların farklı sosyal temaslara her zaman ihtiyaçları vardır. Yapı-
lan araştırmalar, diğer bireylerle kurulan toplumsal ilişkilerin yaşlılarda sıkça görülen alzheimer hastalığının ortaya çıkma
olasılığını düşürdüğünü göstermiştir. Yaşlıların sosyal olarak aktif olmaları, onları hem fiziksel hem zihinsel hem de sosyal
olarak zinde tutmaktadır. Bu açıdan yaşlılık döneminin diğer bireylerle sosyal temasın azaldığı ya da tamamen kesildiği bir
dönem olarak algılanmaması gerekir. Yaşlılık dönemi eğitim, iş, çocuk bakımı gibi sorumlulukların en aza indiği bir dönem
olsa da bu dönemde yeni sorumluluklar devreye girebilir. Toplumun değerler sistemiyle birlikte gelir durumu, cinsiyet gibi
faktörler yaşlılık döneminin nasıl geçirileceğini büyük ölçüde belirler.

SOSYALLEŞMENİN TOPLUMSAL İLİŞKİLER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
Toplum açısından sosyalleşme, toplumun kültürünü kuşaklar boyu aktarma ve kendini sürdürme yoludur. Tüm toplumlar
bireylere iyi ve kötünün ne olduğunu, nelerin önemli olduğunu ve bireylerden neler beklediğini çeşitli kurum ve organizas-
yonlar aracılığıyla aktarır. Toplum bu sayede istenilen düzen çerçevesinde varlığını sürdürür ve kendini sürekli yeniden
üretir. Düzenin devamlılığı için nelerin önemli olduğu toplumdan topluma farklılık gösterir. Bu açıdan toplumların özgün
yapısı sosyalleşmenin biçimini de özgün kılar.

SOSYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 31