Page 57 - Konu Özetleri AYT Sosyoloji

TOPLUMSAL GELİŞME VE TOPLUMSAL GELİŞMENİN ÖGELERİ - TOPLUMSAL BÜTÜNLEŞME -TOPLUMSAL ÇÖZÜLME

TOPLUMSAL ÇÖZÜLMENİN NEDENLERİ
Tabakaların Farklılaşması
Toplumsal tabakalar arasındaki eşitsizliğin derinleşmesi, önemli toplumsal sorunlardan biridir. Toplumda zengin ve yoksul
arasındaki farkın belirginleşmesi ve tabakalar arasındaki uzaklığın artması, bireylerin topluma olan güvenini sarsar. Bu
durum toplumsal çatışmaları tırmandırır.
Millî Birlik Bilincinin Zayıflaması
Millî birlik toplumun ortak amaçlar etrafında bütünleşmesidir. İnsanlar arasında sevgi ve saygı olması, ülke zorlukla karşı-
laştığında beraberlik ve dayanışma gösterilmesi birlik bilincini geliştirir. Millî gelirin dengesiz dağılımı ekonomik sorunlara
yol açarak millî birlik bilincini zayıflatabilir. Ekonomik, siyasal, toplumsal ve kültürel dengenin sağlanması ve korunması
millî birlik bilinci açısından önemlidir.
İnsan Hak ve Özgürlüklerinin Kısıtlanması
İnsan hakları kavramı; her insanın din, dil, ırk, renk, cinsiyet, etnik köken, siyasi ve felsefi görüş farkı gözetilmeksizin temel
hak ve özgürlüklere doğuştan sahip olması demektir. Bir toplumda insan hakları korunmaz ya da kısıtlanırsa huzur ve gü-
ven ortamı ortadan kalkar. Sonuçta insanlar, topluma bağlılıklarını yitirirler ve toplumsal çözülme ortaya çıkar.
Örgütlenme Yetersizliği
Bir toplumda birey ve grupların hak ve özgürlüklerini savunmak için sendika, dernek, meslek odası gibi sivil toplum örgütle-
rinin kurulabilmesi toplumsal bütünleşmeye önemli katkı sağlar. Bireylerin dayanışmayı içeren kuruluşlarda yer almaması
ya da bu kuruluşların faaliyetlerinin engellenmesi toplumsal hayattaki dengeyi bozar ve toplumsal çözülmeye zemin
oluşturur.
Demokratik Kurumlaşma Yetersizliği
Demokratikleşmiş bir toplumda çözülmeye yol açacak sorunları ortadan kaldırıcı veya hafifletici mekanizmalar vardır.
Örneğin seçme ve seçilme hakkının tanınmış olması, toplu sözleşme hakkı, düşünce özgürlüğü vb. Ayrıca demokrasinin
gereği olan farklılıklara saygı, toplumsal çözülmeyi önleyici etkide bulunur. Eğer bir toplum yeterince demokratikleşeme-
mişse toplumsal çözülme başlar.

DİKKAT
Savaş, doğal afet, hızlı ve dengesiz sosyokültürel değişimler de toplumsal grup ve kurumlar arasındaki uyumu bozarak
toplumsal çözülmeye neden olur.

TOPLUMSAL ÇÖZÜLMENİN SONUÇLARI
Toplumsal çözülmenin sonuçları şunlardır: Etnik, dinsel, mezhepsel anlaşmazlıklar belirginleşir. Sosyal ilişkilerde ve aile
yapısında karşılıklı sevgi, saygı, bağlılık ve dayanışma zayıflar. Kültürel değerler ve normlar etkinliğini yitirir. Kültürün ta-
şıyıcısı olan dil yozlaşır. Toplumsal tabakalaşma yapısındaki eşitsizlik derinleşir ve yoksulluk yaygınlaşır; iş piyasalarında
kadınlara, engellilere, azınlıklara yönelik ayrımcılık artar ve eğitime erişim sınırlı hâle gelir. Toplumun kurumlara olan gü-
veni ile siyasal katılımı azalır ve otoriter eğilimler fazlalaşır.

SOSYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 57