Page 202 - Öğretim Programı Okuryazarlığı Öğretmen Rehber Kitabı

Öğretim Programı Okuryazarlığı EK 3: Tarih 10 (10.3.1. - Anlama) Ders Planı Örneği

4. Aşağıda alp ve bahadır kavramlarıyla ilgili tanımlar verilmiştir.
1.5. Alp
Sözlük Alp Kavramı
Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü 1. Yiğit, cesur alp; 2. Şiddetli (tehlikeli); 3. Güç zor, müşkül (s. 12)
Clauson Alpin geleneksel karşılığı cesurdur ama esas itibariyle alp dirençli, güçlü, yen-
mesi veya başa çıkması zor insanlar ve cansız varlıklar hatta tehlike gibi soyut
kavramlar için de kullanılır. (s. 127)
Yeni Tarama Sözlüğü Kahraman, babayiğit, bahadır, pehliva (s. 20)
Muharrem Ergin Alp, kahraman cesur (s. 14)
Türkçe Sözlük Yiğit, kahraman (s. 104)
1.3. Bahadır Bahadır Kavramı

Sözlük
3-AÇIKLAMA Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü Yok

Clauson
Yok
Yeni Tarama Sözlüğü Yok
Muharrem Ergin f.(Behadır) bahadır, yiğit, cesur (s. 35)
Türkçe Sözlük Savaşlarda gücü ve yılmazlığıyla üstünlük kazanan veya yiğitlik gösteren kimse,
batur (s. 233)
Kaynak: Karçığa, S. (2016). DEDE KORKUT KİTABI’NDA ALPLIK KAVRAMI VE ALP TİPİ İNSANLARIN ÖZELLİK-
LERİ . Karadeniz Araştırmaları , 13 (51) , 259-272 . Retrieved from S.260,262

Verilen tabloları inceleyerek aşağıdaki soruları cevaplayınız.
A) Alp kavramının eski Uygur sözlüğündeki karşılığı ile günümüz Türkçe karşılığı arasında temel bir değişim
olmaması sizin için neyi ifade eder?
B) Alp ve Bahadır’ın Türkçe sözlük özellikleri incelendiğinde bu kişilerin hangi ortak kişilik özelliklerine
sahip olması beklenir?
Kavramların yaklaşık aynı özelliği fark etmelerini sağlayarak cesur güçlü, gözü pek kişilerin; dürüst, ahlaklı vatanse-
ver, fedakâr, sorumluluk sahibi kişiler olduklarına öğrencilerin ulaşması sağlanır.

Öğrencilerin, kavramların içerik ve anlamlarını koruduğunu fark etmeleri sağlanılır. Bunun temel nedeninin bu savaş-
çıların aynı özelliklerini koruyarak varlıklarına devam ettiklerini kavramaları sağlanır.

Süre: 20 dk.
Edinilen bilgilerden yararlanılarak öğrencilerin olaylara farklı bakış açıları getirmesi istenmektedir. Buna bağlı
olarak aşağıdaki sorular öğrencilere yöneltilerek onlara rehberlik edilir.
4-DERİNLEŞTİRME 1. Bacılar Teşkilatı olarak bilinen Bâcıyân-ı Rûm, Ahilik Teşkilatı’nın bir koludur. Bu teşkilatın kurucusu Fat-

ma Bacı’dır. Bu teşkilat aynı zamanda tarihte bilinen ilk kadın teşkilatıdır. Orta Asya savaşçı Türk kadının
organize olmuş hâlidir. Bu durum Türklerin İslamiyet’i benimsemelerinden sonra kültürel geleneklerini
devam ettirdiğini ve kadının toplumda saygınlığını koruduğunu gösterir. Kadınlar Teşkilatı, Osmanlının
Kuruluş Dönemi’nde önemli hizmetlerde bulunmuş hatta savaşlarda önemli rol oynamışlardır. Türk kadının
vatan sevgisi ve fedakârlığı tarihin her döneminde kendini göstermiştir. Nene Hatun, Kara Fatma, Neza-
hat Onbaşı, Şerife Bacı, Halime Çavuş vb. bunların en önemli örneklerindendir.

200
200