Page 188 - Türkçeyi Etkili Kullananlar

R efik Halit Karay
REFİK HALİT KARAY

(1889-1965)

Hayatı ve Eserleri

İstanbul’un Beylerbeyi semtinde dünyaya gelmiştir. 1908’de Servet-i Fünûn’da mütercim ve muhabir
olarak gazeteciliğe başlamıştır. Kalem dergisinde “Kirpi” takma adıyla yazılar kaleme almıştır. İttihat
ve Terakki Fırkasına karşı gösterdiği muhalif tavırlar nedeniyle 1913-1918 yılları arasında Anadolu’da
sürgün olarak dolaşmıştır. 1919-20 yıllarında Posta-Telgraf Umum Müdürlüğü görevinde bulunmuştur.
Millî Mücadele aleyhine yazıları nedeniyle 1922’de Beyrut’a gitmek zorunda kalmış, 1938’de çıkarılan
genel afla Türkiye’ye dönmüştür.
Memleket Hikâyeleri, Gurbet Hikâyeleri hikâye; İstanbul’un Bir Yüzü, Nilgün, Bugünün Saraylısı, roman;
Üç Nesil Üç Hayat, günlük; Bir Ömür Boyunca anı türündeki eserlerinden bazılarıdır.

Türkçeye Katkıları

• Fecriati topluluğunda yer almasına rağmen eserlerini sade dille yazmış ve dilde sadeleşme ilkesini
benimsemiştir.
• Eserlerinde halk dilini İstanbul ağzıyla bütünleştirerek zengin, akıcı, pürüzsüz ve yapmacıktan
uzak bir Türkçe kullanmıştır.
• Halk kaynağından derlenmiş zengin bir kelime dağarcığına sahiptir.

• Yaptığı betimlemelerde başarılı örnekler vermiştir.
• Eserlerinde deyimlere, beyitlere ve özdeyişlere yer vermiştir.

• Dilin belli bir tabakanın değil bütün bir milletin malı olduğunu ve bu durumun bir kültür meselesi
olduğunu belirtmiş, dilde keyfî kullanımların yanlış olduğunu vurgulamıştır.

• Harf Devrimi’ni desteklemiş, yeni Türk alfabesinin edebiyat ve kültürümüzü geliştireceğini
savunmuştur.
• Yeni Lisan hareketine katılmış ve eserlerini bu hareketin dil anlayışına uygun bir Türkçeyle kaleme
almıştır.

Bizim Türkçemizde Tat ve Âhenk

Ben sadece bizim Türkçemizi bilirim ve bu Türkçenin çeşitli Türkçelerin hepsinden daha güzel
olduğuna da inanırım. Anadolu, Türkçe için bir süzgeç vazifesini görmüştür. Asya’daki ucu-bucağı
bulunmaz koca Türkçe gölünün bereketli fakat taşlı topraklı suyunu durulaştırıp içilir hale getiren
tasfiye makinesi Anadolu’dur ve tadına tat katan Türkçenin kökü nerede olursa olsun, ister Kaf
Dağı’nın ardında veya dünya tavanının altında... Çiçeği vatanımızda açmıştır.

(Türkçenin Tadı ve Âhengi)

186 Türkçeyi Etkili Kullananlar