Page 64 - ANTRENMAN BİLGİSİ 12

4.6. Denge

Denge, vücudun durağan bir pozisyonda kalabilme yeteneğidir. Denge,
vücudun ağırlık merkezini dayanma yüzeyi içinde sabit bir şekilde tuta-
rak devrilmeyi engeller ve bu durumun devam ettirilmesini ve korunmasını
sağlar. Stabil bir postürün korunarak dengede tutulması, hareket etkinlik-
lerinden ayrı olarak düşünülemez. Denge durumu iskelet-kas sistemi ve
merkezî sinir sistemi koordinasyonunda gerçekleştirilir (Görsel 4.9).
Okul çağından (3-6/7 yaş) önce denge artışı başlar. Gençlik evre-
sindeyse (erkeklerde 18-19, kızlarda 17-18 yaş) en yüksek düzeyine
ulaşır. Zamanla birlikte denge kaybı yaşanır. Diğer motorik özelliklerin
gelişiminde denge etkili bir faktördür. Ayrıca denge antrenmanları sporcu Görsel 4.9: Denge
sakatlıklarının önüne geçerek yaşanan sakatlıkların rehabilitesi ve sportif
performansı yükseltmek için de kullanılır.
Ani hareket değişimi içeren dinamik spor branşlarının ana unsurlarından biri de dengedir. Sporcunun
motorik özelliklerinden yüksek verim alınamamasının altında yatan önemli etkenin denge kaybı olduğu
tahmin edilmektedir. Denge; statik denge, dinamik denge, objeyle denge olmak üzere üç ana başlıkta top-
lanarak incelenir.

Denge Çeşitleri
Statik Denge: Vücudun belli bir pozisyonda kalabilme yeteneğidir. Planör
duruşu, amut duruşu ve tek ayak üzerinde beklemek bu duruşlara örnek olarak
verilebilir (Görsel 4.10). Bebeklik döneminde baş ve boynun dengede tutulması
ilerleyen zamanlarda oturma pozisyonuna geçilmesi statik dengenin ilk gelişim
göstergelerindendir. Kas yapısının ve koordinasyonunun gelişimi ile birlikte ref-
leks hareket dönemi sonrası kontrol edilebilir düzeye ulaşır.

Görsel 4.10: Tek el
üzerinde dengede duruş

Dinamik Denge: Hareket hâlindeyken var olan dengeyi koru-
ma hareketidir. Denge aletinde yürümek dinamik dengeye örnek
olarak verilebilir (Görsel 4.11).

Görsel 4.11: Denge aleti

Objeyle Dengeleme: Hareketi bir araçla yaparken denge oluş-
turma yeteneğidir. Ritmik jimnastik topu ve lobut denge aletlerine
örnek olarak verilebilir (Görsel 4.12).

Görsel 4.12: Lobut

62