Page 40 - Ortaöğretim Veli Rehberlik Kitabı 1
P. 40
Ergenlerin Gelişiminde Okullar
Akademik Başarıya Etki Eden Etmenler
Akademik başarı ya da ders başarısı konusu genellikle görünen- Akademik başarıyı etkileyen etmenler
den biraz daha karmaşık bir konudur. Akademik başarı; eğitimsel » Zekâ
amaçlı etkinliklere katılmak, katıldığı bu etkinliklerden keyif al-
» Motivasyon
mak, kazandırılmak istenen bilgi ve becerileri kazanmak ve niha-
yetinde eğitsel amaçlara ulaşmak olarak tanımlanabilir. Ebevey- » İlgi
nler genellikle gencin derslerde başarılı ya da başarısız olmasını • Amaçlar
onun ne kadar çalıştığına bağlarlar. Oysaki sıkı çalışmak başarı
• Duygular
için önemli olsa da tek başına yeterli değildir. Çocuğun zekâsın-
dan sağlıklı bir eğitim ortamına sahip olup olmamasına, sizle- • Akademik öz yeterlik
rin çocuğu ne ölçüde desteklediğinden toplumun eğitime verdiği
» Kişilik
öneme kadar pek çok etken başarıyı etkiler. Bu nedenle öncelikli
olarak akademik başarı konusundan bahsedip akademik başarı- » Ebeveyn katılımı
ya etki eden etmenleri tanımamız gerekir. Böylelikle çocuklarını- » Diğer etkenler
zın başarı ya da başarısızlıklarına ilişkin daha gerçekçi düşünce-
lere sahip olup bu konu ile ilgili duygularınızı da daha sağlıklı bir
şekilde düzenleyebilirsiniz.
1. Zekâ
İnsanın düşünme, akıl yürütme, nesnel gerçekleri algılama, kavrama, yargılama ve sonuç çıkarma yeteneklerinin tümü
olarak tanımlayabileceğimiz zekâ, psikolojide belki de en uzun süredir araştırılan kavramların başında gelir. Çocuğun
zekâsı, ders başarısını etkileyen önemli etkenlerden biridir. Zekâsı yüksek olan çocuklar genellikle konuları daha hızlı
öğrenirler, derslerde daha önceden öğrendikleri ile daha sonra öğrendikleri arasında hızlı bir şekilde bağ kurarlar, hafı-
zaları daha güçlüdür ve öğrenmeleri genellikle daha kalıcıdır. Zekânın en fazla ne kadar gelişebileceğine ilişkin sınırlar
doğuştan bellidir. Ancak çocuğun bu sınırlara ulaşıp ulaşamayacağı yaşadıklarına bağlıdır. İyi koşullarda, sağlıklı bir
aile ortamında, sağlıklı beslenen ve uygun toplumsal koşullarda yaşayan çocuklar zekâ ile ilgili doğuştan getirdikleri
potansiyellerini daha iyi kullanabilirler. Ancak olumsuz koşullarda yaşayan çocuklar bu potansiyellerini tam olarak kul-
lanamayabilirler. Örneğin zor şartlar içinde doğmuş, en temel güvenlik, beslenme ve barınma ihtiyaçlarını bile karşıla-
makta zorlanan bir aileye sahip çocuğun potansiyeli ne olursa olsun bu potansiyelini kullanabilmesi, bu tarz sorunlarla
boğuşmayan bir ailede dünyaya gelmiş bir çocuğa göre daha zordur.
2. Motivasyon
Motivasyonu, kişinin bir işe başlamasını ve o işi sürdürmesini sağlayan içsel enerji olarak tanımlayabiliriz. Her türlü
davranışın arkasında bir ya da birden fazla motivasyon kaynağı vardır. Bu kaynaklar bazen para kazanmak, daha iyi bir
araba ya da daha geniş bir ev almak gibi maddi isteklerdir. Bazen ise anlamlı bir iş yapmak, başkalarına yardım etmek,
sevilen biri olmak, sevdiklerine yardım etmek ya da sözü geçen biri olmak gibi manevi isteklerdir. Maddi ya da manevi
olsun herhangi bir davranışı başlatmak ve o davranışı sürdürmek için bir şeylerin insanları harekete geçirmesi gerekir.
Akademik başarı konusunda da durum farklı değildir. Gençlerin ders çalışması, dersleri tekrar etmesi ve sınavlara ha-
zırlanması için bazı şeylerin onları motive etmesi gerekir. Onları ders çalışmaya yönlendiren motivasyonların en önemli-
lerinin ilgiler, amaçlar, sonucun önemi ve derslerle ilgili görevleri başarıp başaramayacağına yönelik inançlar (akademik
öz yeterlik) olduğunu söyleyebiliriz.
İlgi; bir kimsenin bir etkinliğe, kişiye ya da nesneye karşı uzun süre devam eden bağlanma isteğidir. Herhangi bir konuya
ilgisi olan kişi o konu ile ilgili araştırma yapmakta ve bilgilerini ya da becerilerini geliştirmek için çaba harcamakta zorlan-
maz. Hatta bazen kişinin o konuyla ilgilenmesinin önüne engeller çıksa bile vazgeçmez ve bu engelleri aşmaya çalışır.
Örneğin çok istediği bir enstrümanı almak için yeterli parası olmayan bir genç harçlıklarını biriktirip ya da yarı zamanlı bir
işe girip para kazanarak o enstrümanı almak için uğraşabilir. Herkesin daha çok ilgi duyduğu ya da daha az ilgilendiği
konular ya da uğraşlar vardır. Mesela bazılarınız hayvanlara daha fazla ilgi gösterirken bazılarınız ise makinelere daha
fazla ilgi gösterirsiniz. Benzer şekilde herhangi bir spora saatlerini harcayacak kadar ilgili olan bir genç çevresindeki
41
40 41
40
