Page 61 - 3 ADIM AYT- TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI AYT 2.
ADIM
Masal - Fabl - Destan - Efsane

1. Aşağıdakilerin hangisinde yapma destanlar bir arada 4. Efsane; kişi, yer ve olayları konu alan, inandırıcılık özelliğine
verilmiştir? sahip, çoğu zaman olağanüstülüklere yer veren, belirli bir
üsluba ve şekle bağlı olmayan, kaynaklarını genellikle geçmişin
A) Çılgın Orlando - Genç Osman Destanı - İlahi Komedya
derinliklerinden alan kısa, yalın, ağızdan ağıza aktarılan anonim
B) Mahabharata - Çılgın Orlando - Kurtarılmış Kudüs halk ürünüdür.

C) Üç Şehitler Destanı - Şu Destanı - Genç Osman Destanı Bu tanımdan hareketle efsanelerle ilgili olarak
D) İlyada - Kalavela - Ramayana I. Dilden dile anlatılagelen sözlü ürünlerdir.
E) Kaybolmuş Cennet - Şu Destanı - İlahi Komedya II. Ozanlar tarafından kopuz eşliğinde söylenir.
III. Milletlerin var olma mücadelelerini anlatır.
IV. Uzun soluklu, manzum, yazılı ürünlerdir.
2. Ölümsüzlüğe ulaşan insanlar vardır. Onlar, tarih yazar ve ta-
rihin ta kendisi olurlar. Büyük insanlardır. Her büyük insan çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir?
gibi tarihe kaynaklık ederler. Büyük sözler söylerler. İşte bü-
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
yük insanların büyük sözlerinden meydana gelen Kırgızlara
ait bu destan, dünyanın en uzun destanı. Adını destan kah- D) II ve III E) III ve IV
ramanının gücünden, bilgeliğinden almış. Yalnızca ona yer
vermemişler bu büyük destanda. Onunla beraber oğlu da to-
runları da anlatılmış. Sekiz bölüme sığdırmışlar bu kocaman
yürekleri, koca insanların yaşamlarını. Sekiz bölümden taşan
5. Masal ve efsanenin karşılaştırıldığı aşağıdaki yargılardan
birçok hayal, hayat ve kahramanlık... Sekiz bölümün tama-
hangisi yanlıştır?
mında kendinizi kaptırdığınız hızlı, heyecanlı ve aksiyon dolu
birçok olay... A) Masalda anlatılanlar millîdir, efsanede ise evrensel konu-
lar anlatılır.
Bu parçada sözü edilen destan aşağıdakilerden hangisidir?
B) Her ikisi de sözlü geleneğe aittir ve kimin oluşturduğu bel-
A) Battal Gazi B) Köroğlu
li değildir.
C) Danişment Gazi D) Manas
C) Efsanede, anlatılanlara inanma esasken masalda anlatı-
E) Cengiz Han lanlar hayal ürünüdür.
D) Olağanüstü olaylara ve kişilere her iki türde de yer veril-
miştir.
E) Masalda kalıplaşmış ifadeler vardır, efsanede ise yoktur.
3. Bu destandaki kişiler, Hindulara uygun davranış modelleri
sunmuştur. Destanın hâlâ yaşayan bir geleneği vardır. Hintli
çocuklar, birçok Batılı çocuğun masallarla büyütülmesine
benzer bir biçimde, destandan alınmış öykülerle büyütülür.
Bu destanın bir yerinde kral, prens ve ordu komutanlarından
oluşan ülke önderleri kurulunu toplantıya çağırır. Onlara şöy- 6. İran tahtına geçen Zev öldükten sonra Afrasiyab İran’ı almak
le der: “Halkıma bir babanın, çocuklarına baktığı biçimde, için yeni bir savaş açtı. Zal, ihtiyar olduğu için oğlu Rüstem’i
alçak gönüllülükle ve hiç kızmadan baktım. Şimdi hayatımın yolladı. İran’ın yetiştirdiği en büyük kahraman Zaloğlu Rüstem
son zamanlarında artık çok yorgunum. Kraliyet yükümlülükle- Afrasiyab’ın üzerine yürüdü.
rini yerine getirmek ve ülkemizin yasalarını uygulamak benim Yukarıda bir bölümü verilen destanın adı, ait olduğu mil-
sahip olduklarımdan daha fazla güç ve beceri gerektiriyor. let ve destanda Afrasiyab olarak geçen hükümdarın adı
Umarım oğlumu, yerime kabul edersiniz. Onda tanrıların kralı hangisinde doğru verilmiştir?
İndra’nın cesareti vardır. Yeryüzünde yaşayanlar arasında bir
A) Gılgamış, Sümer, Atilla
eşi yoktur onun.”
B) İgor, Rus, Manas
Bu parçada sözü edilen destan aşağıdakilerden hangisidir?
C) Şehname, İran, Alp Er Tunga
A) Ramayana B) Şinto C) Gılgamış
D) İlyada, Yunan, Oğuz Kağan
D) İlyada E) Bozkurt
E) Kalevala, Fin, Şu

61