Page 62 - 3 ADIM AYT- TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 2. ADIM

7. • Salyangozları bilir misiniz? Onlar da tıpkı kaplumbağalar 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde boş bırakılan yere yay
gibi evlerini sırtlarında taşırlar. Bir zamanlar, evini sırtında ayraçla verilen ifadenin getirilmesi bilgi yanlışına neden
taşımaktan hoşlanmayan sevimsiz bir salyangoz yaşarmış. olur?
Üstelik evinin rengi de hiç hoşuna gitmezmiş. Bizim salyan-
A) Cengiz Han’ın hayatı, kişiliği ve fetihlerini konu alan Cen-
goz, kelebek ve uğur böceğini çok severmiş. Arada bir onlarla
gizname günümüze kadar yaşatılmış İslami Dönem ----
dertleşir, sırtında taşıdığı evi onlara şikâyet edermiş. “Ah keş-
destanıdır. (Türk)
ke!” dermiş. “Evimi sırtımda taşımak zorunda olmasaydım.
Hadi taşıyorum, bari sizinki gibi bol desenli ve renkli olsaydı.” B) Danişmentname ya da ----, Anadolu’da Danişmentlilerin
Kelebek ve uğur böceği bir gün salyangoza, “Sevgili arkada- kurucusu etrafında oluşmuştur. (Danişment Gazi Destanı)
şımız!” demişler. “Hani evim renkli olsun diyorsun ya, biz ça- C) ----, tarihî bir şahsiyet olan Battal Gazi’nin menkıbevi ha-
resini bulduk. Ressam olan bir tırtıl var. Seni ona götürürsek yatını, Anadolu’ya yerleşen Müslüman Türklerin gözüyle
eğer, evini rengârenk boyar.” Salyangoz buna çok sevinmiş. aktaran bir destandır. (Battalname)
“Ne duruyoruz! Hemen gidelim.” demiş. Böylece düşmüşler
D) ----, halkın gözünde adaleti, yiğitliği, yardımseverliği ve
yola. Tırtılın kapısını çalmışlar. Gelen misafirleri dinleyen tır-
inancı ifade ettiğinden Türk halkının gönlüne girmiş bir
tıl, boyalarını ve fırçasını alıp çalışmaya başlamış. Sonunda
kahramandır. (Köroğlu)
salyangozun evine çok güzel desenler çizmiş. Salyangoz
yeni görüntüsünü beğenmiş beğenmesine ama yine de evi- E) Satuk Buğra Han Destanı, ---- hükümdarı Abdülkerim
nin sırtında olması onu çok üzüyormuş. Satuk Buğra Han’ın kişiliğini, İslam dinini kabulünü ve
İslamiyet’i yaymak için verdiği mücadeleleri anlatan bir
• Evvel zaman içinde kalbur saman içinde cinler cirit oynar- destandır. (Moğol)
ken eski hamam içinde... Bir memleketin birinde bir padişah
varmış. Ötekiler gibi tacın, tahtın delisi değil, o soydan ge-
lenlerin iyisi mi dedim iyisi imiş. Memleketi öyle bir dirlik dü-
zenliğe kavuşturmuş öyle bir dirlik düzenliğe kavuşturmuş ki
hangi kırk haramiler, hangi kapı ardı bezirgânları! Ne devler
top oynayabilir ne cinler cirit atabilirmiş. Herkes kendi işin-
de, kendi aşında; kendi toprağında, kendi taşında; ekeceği-
ni eker, dikeceğini diker; güler yüz, tatlı dil ile gönül hoşluğu
içinde yaşayıp gidermiş. Öyle bir devirde böyle bir padişaha
9. Asena’nın kurtları girdiler güzel yurda
kim kurban olmaz amma, ne çıkar, felek insanı güldürmedik-
ten geri. Öyle ya, Allah ona devlet üstüne devlet vermiş ama Hepsi duacıydılar o yol gösteren kurda
gel gelelim; yerini yurdunu tutacak bir evlat vermemiş. Bu Kağan soyunda gelen Kıyan önderleriydi
yüzden yaşı başı ilerledikçe gamı kasaveti de artıp gece de- O demirden kurt başlı bayrak gönderleriydi
memiş, gündüz elememiş; yeri göğü Yaradan’a yalvarıp ya-
karmış ama yer demir, gök bakırmış; duası yerini bulmamış. Ergenekon onlara yurt oldu tam dört yüz yıl
Günlerden bir gün, padişah yine kara kara düşünüp dururken Hatırla o günleri, sarhoşluğundan ayıl
güngörmüş, umur görmüş biri yanına girmiş.
Dört yüz yıl çoğaldılar yaşlıları ölürken
Fabl ve masaldan alınmış bu parçalardan hareketle bu Boy boy oldu Tukuzlar, Kayat ve de Türülken
türlerin ortak özellikleriyle ilgili,
Tukuzlar ve Türülken, atalarıdır Tukuz
I. Öyküleyici anlatımla oluşturulur. Sonra da bu iki kol, oldular Dokuz Oğuz
II. Teşhis ve intak sanatları kullanılır. Dört yüzüncü şölende kağandı Börte Çine
III. Üçüncü kişi anlatıcı vardır. Türk’ün öç duyguları bir başka coştu yine

yargılarından hangileri söylenemez? O savaşta olanlar, Gök Türk’üme ar gelir

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III Sığmaz oldu tümenler, Ergenekon dar gelir
D) I ve II E) II ve III Ergenekon Destanı’ndan alınan bu manzume ile ilgili
aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Metinde anlatılanların tamamı kurgudur.

B) Kurt ve demir bu destanda bir motif olarak kullanılmıştır.
C) Gök Türklerin Ergenekon’u yurt tutuşu anlatılmaktadır.
D) Türklerin tarihî süreçteki boylarından bahsetmektedir.

E) Gök Türklerin siyasi yapısına dair ifadeler içermektedir.

62