Page 77 - 3 ADIM TYT FELSEFE

FELSEFE
TYT 3.
Ahlak Felsefenin Konusu ve ADIM
Problemleri-2

1. Platon’a göre insan, idealar dünyasına yönelerek, iyilik idea- 4. “İnsan yalnızca evrenin bir unsuru, bütün tarafından belirlen-
sının bilgisine ulaşabilir ve eylemlerini bu bilgiye uydurabilir. miş doğanın küçük bir parçası, evren makinesi içinde basit bir
Bunu gerçekleştirebilen, iyi olanı gerçekleştirmiş olur. İyi ide- dişlidir.” diyen bir düşünürün görüşleri aşağıdaki yargılar-
asının bilgisine ulaşan insan ahlak yasasını da bilmiş olur. Bu dan hangisi ile çelişir?
yasa, ona neyi eyleyeceğini söyler.
A) Ahlaki özgürlükten söz edemeyiz.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir? B) Evren mekanik ve bilimsel yasalara göre işlemektedir.
C) Ahlaki kararlar insan iradesinin dışındaki nedenlere bağlıdır.
A) İyi ideası kişiye göre değişiklik gösterir.
D) İnsan doğal, toplumsal ve psikolojik olarak belirlenmiştir.
B) Evrensel bir ahlak yasası vardır.
E) Ahlaki eylemde bulunurken insanı sınırlayan bir şey olamaz.
C) İnsan ancak anlık zevklerle mutlu olabilir.
D) İnsan doğası gereği hazza yönelir. 5. • Platon’a göre insanların ve toplumların nihai amacı mut-
luluktur. Mutluluğu sağlayabilecek şey iyilikten başkası
E) Evrensel bir ahlak yasası yoktur. değildir. Bu yüzden mutlu olmak isteyen herkesin iyiyi is-
temesi, iyiyi hayatının amacı sayması gerekmektedir.
• I. Kant, insanların kendi hazlarının peşinden gitmesinin
ah-laki bir davranış olmadığını, toplumdaki sorunlara karşı
2. İnsan diğer varlıklar gibi bilinçsiz bir varlık değildir. Mesela duyarlı olarak ve salt iyiliği (iyi niyet-iyiyi isteme) kendine
taş, kendisinden başka bir şey olamayan varlıktır. Taşın şöy- görev edinerek ahlak yasasına ulaşılabileceğini belirtir.
le ya da böyle olabilme imkânı yoktur; taş ne ise daima odur. Buna göre, I. Kant’ın “Ödev ahlakı” öğretisinin Platon’un
Buna karşın, insan kendinde varlık olmak dışında, aynı za- “Ahlak yasası” öğretisinden farkını aşağıdaki yargılardan
manda kendisi için varlıktır. Yani insan bilinçli öznedir; var hangisi ifade etmektedir?
olduğunun bilincindedir. Bu sayede insan, kendine dönmekte
A) Mutlu olmak için iyiyi istemek ödev ahlakına uygun değildir.
ve ne olacağına kendi karar vermektedir.
B) Kant’a göre mutluluk, insanı objektif yasaya ulaştırmaz.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi insanı diğer varlıklar- C) Ödev ahlakının amacı bireyi mutluluğa ulaştırmaktır.
dan ayıran bir özellik olamaz? D) Kant’ın ödev ahlakı, sübjektif nitelikli ahlak yasasıdır.
A) Özgür iradeye sahip olması E) Kant’a göre mutlak bir mutluluk mümkün değildir.
B) Somut bir varlığa sahip olması
6. Protagoras ve Gorgias başta olmak üzere Sofistlere göre in-
C) Bilinçli düşünen bir varlık olması san duyular yoluyla edinilen bilgilerde algı yanılması yaşar.

D) Kendi kendisinin farkında olması Bilgi edinme sürecinde duyuların kullanılması, elde edinilen
bilginin hatalı olma ihtimalîni doğurur. Dolayısıyla onlara göre
E) Kendini gerçekleştirebileceği olanaklara sahip olması
her zaman geçerli olan kesin bir bilgi yoktur. Çünkü bilgi, kişi-
den kişiye değişen göreceli bir niteliğe sahiptir. Sofistler bilgi
görüşlerinde olduğu gibi ahlak görüşlerinde de göreceliği te-
mele alırlar. İyi ve kötünün insanın kendinde anlam kazandı-
ğını ileri sürerler. Sokrates Sofistlerin doğru bilginin mümkün
3. “İyi eğitilmiş erdemli bir ruh, hem kötülüğün hem de iyiliğin
olamayacağına yönelik düşüncelerini eleştirir. Sokrates’e
nasıl bir şey olduğunu öğrenir. Bana kalırsa bilgelik kötü ada-
göre ahlaki doğrular vardır ve bunlar Sofistlerin dediği gibi
mın değil erdemli adamın sahip olabileceği bir meziyettir.”
göreceli değildir. Kişinin bilgisizliği ahlaktan yoksun davranış-
lar göstermesine neden olur. Ona göre kimse bilerek kötülük
Bu parçada anlatılmak istenen düşünce aşağıdakilerden
yapmaz. İnsan özü itibarıyla iyidir. Kötülük, onun bilgisizliğin-
hangisidir?
den kaynaklanır.
A) Duyuların kullanılmasının hatalı bilgiyi doğurduğu
Buna göre Sokrates’in ahlakla ilgili görüşlerinin temelinde
B) Bilginin ve ahlakın, insanın algısı tarafından anlamlandı- aşağıdaki felsefe alanlarından hangisi yer almaktadır?
rıldığı
A) Ontoloji
C) Ahlakı ve erdemli olmayı getiren şeyin bilgi olduğu B) Aksiyoloji
D) İyi ideasına ulaşmak için erdemli, adil ve doğru olmak C) Din felsefesi
gerektiği D) Epistemoloji
E) Bilmenin duyular ve akıl yürütme yoluyla gerçekleştiği E) Siyaset felsefesi

75