Page 151 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

70 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Alveol kılcallarına yüzerek ulaşan bikarbonat (HCO ) iyonlarının yeniden alyuvar vapuruna bin-
-
3
melerinin nedeni ne olabilir?

1. Yönerge Soluk alıp verme mekanizması ile ilgili görsel ve metni dikkate alarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.
4. Alyuvar vapurundaki hemoglobin koltuklarının hepsine neden CO molekülleri oturamıyor? Kol-
2
+
tukların büyük kısmını hidrojen (H ) iyonlarının doldurması vücut için avantaj mıdır yoksa deza- Seda öğretmen Biyoloji dersinde solunum sistemini
vantaj mıdır? Cevabınızı gerekçesiyle açıklayınız. işlerken öğrencilerine yandaki görseli gösterir. Şu
açıklamalarla derse başlar: Memeliler negatif basınç-
la nefes alma yolunu kullanırlar. Bir memeli akciğe-
rindeki hava basıncını dışarıdaki hava basıncına göre
değiştirerek solunum yapar. Bu duruma “negatif ba-
2. Yönerge Bir biyoloji öğretmeni, soluk alıp verme sırasında gerçekleşen olayları göstermek için aşağıda verilen sınçlı solunum” denir. Gazlar yüksek basınçlı bölge-
deney düzeneğinden yararlanmıştır. Bu deney düzeneğini inceleyerek soruları cevaplayınız. den düşük basınçlı bölgeye doğru geçer. Akciğerlerde
bulunan alveol adı verilen keseciklerde gaz değişimi
Cam borunun gerçekleşir.
açık ucu
Mantar tıpa Soluk alma Soluk verme
Cam boru
Cam fanus 1. Soluk alıp verme sırasında gerçekleşen diyafram ve kaburgalar arası kaslarda, göğüs boşluğunun hacmin-
Küçük balon de, göğüs boşluğunun basıncında, karın boşluğu hacminde, karın boşluğu basıncında, akciğer hacminde
ve akciğer basıncında meydana gelen değişimleri açıklayınız.
1
Büyük balon
2

5. Akciğerlerin şişmesini, balonların şişmesine benzetebiliriz. Buna göre

a) Verilen düzenekte cam fanus içerisindeki balonların şişebilmesi için fanusun alt kısmını kaplayan
büyük balonun hangi yönde hareket ettirilmesi gerekir?
2. Öğrencilerine nefes alma daima aktif bir işlemdir, nefes verme ise pasif olarak gerçekleşir, diyen bir öğ-
retmenin görüşlerine katılıyor musunuz? Düşüncelerinizi yukarıdaki görselle ve metinle ilişkilendirerek
gerekçeleriyle açıklayınız.

b) Verilen düzenekteki kısımlar solunum sisteminde hangi organlara karşılık gelmektedir?

c) Fanus içindeki balonların şişmemesi için havadaki basınç (Phava) ile cam fanus içindeki basınç (Pcam)
nasıl olmalıdır? Bu iki değer arasındaki ilişkiyi matematiksel bir denklem ile nasıl gösterebiliriz?
3. Seda öğretmen ders esnasında öğrencilerine “Alveoller salgı yapan hücreler de içerir. Bu hücrelerin sür-
faktan adı verilen lipoprotein salgıları yüzey gerilimini azaltır.” şeklinde açıklama yapmıştır.
Sizce bu durumun solunum mekanizmasında ne gibi etkileri olabilir?

d) Dinlenme durumundaki sağlıklı bir yetişkinin nefes alışını göz önünde bulundurduğumuzda fanusun
alt kısmını kaplayan büyük balonun hangi yönde ve dakikada yaklaşık kaç kere çekilmesi gerekir?

148
Hazırlayan: Zehra YILDIRIM